02. Mavzu. Biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishning xorijiy mamlakatlar tajribasi Reja

02. Mavzu. Biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishning xorijiy mamlakatlar tajribasi Reja

02. Mavzu. Biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishning xorijiy mamlakatlar tajribasi


Reja
1.Xorijiy davlatlar iqtisodiyotida kichik biznesning roli.
2.Yevropa davlatlarida kichik biznesning rivojlanish xususiyatlari.
3.O`zbekictonda kichik biznesni rivojlantirish borasida jahon tajribalaridan foydalanish.


1.Xorijiy davlatlar iqtisodiyotida kichik biznesning roli.
Dunyo tajribasiga nazar tashlaydigan bo‘lsak, rivojlangan mamlakatlarda ham dastavval kichik biznesning iqtisodiyotda tutgan Yapon mo‘jizasi, deb atalgan iqtisodiy shiddat ham davlatning rejalashtirilgan qat’iy siyosati tufayli oyoqqa turib, hozirgi paytda mamlakat yalpi ichki mahsuloti yetishtirishda umumiy foydaning yarmini tashkil eta boshladi.

Qisqa muddatda Yevropa iqtisodiyoti asosiy ustunlaridan biriga aylangan Germaniyada o‘tkazilgan qat’iy davlat siyosati natijasida mamlakat iqtisodiyotida kichik biznes rivojlantirildi va urushdan keyingi yillar mobaynida biznes taraqqiyoti 10 %dan 65%gacha yetdi.

Yapon mo‘jizasi, deb atalgan iqtisodiy shiddat ham davlatning rejalashtirilgan kat’iy siyosati tufayli oyoqqa turib, hozirgi paytda mamlakat yalpi ichki mahsuloti yetishtirishda umumiy foydaning yarmini tashkil eta boshladi.
Masalan, Yaponiya davlatining iqtisodiy sohalarida kichik biznеs va orta korxonalari soni va ulushini ko’rib chiqishimiz mumkin. qayta ishlash sanoati, ulgurji, chakvna savdo va xizmat korsatish soxasi korxonalarining 99 foizini kichik va orta biznеs korxonalari tashkil etadi. Natijada esa, dunyoda bu boradagi eng yuksak natijalar qo‘lga kiritildi ya’ni, Yaponiyada har bir fuqaro boshiga 38000 AQSH dollari xisobida daromad kela boshladi, holbuki islohotlar boshlanishi oldida bu ko‘rsatkich 600 dollar edi
Jahon sanoatida bosh o‘rinda turadigan (lider) kompaniya “Yamaxa” transmilliy kompaniyasi butun dunyo bo‘yicha bir necha o‘n milliard AQSH dollariga teng mahsulot ishlab chiqaradi, holbuki mana shu “naxang” kompaniya ham o‘z faoliyatini 40 - yillar oxirida 7 nafar odam ishlaydigan velosiped ta’mirlashni amalga oshiruvchi kichik kooperativ (ustaxona) edi.
Kichik biznesning iqtisodiyotdagi o‘rniga baho berishda, eng avvalo iqtisodiy taraqqiyot uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lgan miqdoriy ko‘rsatkichlar jumlasiga, kichik biznesning yalpi ichki mahsulot, jami ish bilan band bo‘lganlar, kapital qo‘yilmalar, eksport va boshqalardagi ulushini kiritish mumkin. Xorij mamlakatlar kichik biznesni har tomonlama qo‘llab quvvatlashning rivojlangan tizimi mavjud bo‘lib, bu hol raqobatning kuchayishi sharoitida ijtimoiy-itisoodiy muqitning barqaror taraqqiy etishini ta’minlaydi. Bu esa, davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash mexanizmining to‘laqonli rivojlanganligidan dalolat beradi.