05-Chilangarlik ma`ruzalar matni

Kruglogubsa bilan ilmoq egish. Ilmoq ingichka simdan egib yasaladi. 
Simning bir uchini kruglogubsa bilan qisib uraladi. Ilmoq chizmadagi shaklni 
olgach, ploskogubsa yordamida unga oxirgi ishlov beriladi, chiviqningoshik;cha 
qismi keskich bilan qidirib tashlanadi. 
Vtulka yasash (egish). Pulattasmadan silindrsimon tufilagichda vtulka 
yasash uchun avval zagotovkaning uzunligi aniqdanadi. 
96-rasm. Тugri burchakli 
tutqichni egish: 
a—chizma; b, v—tutqichning 
ikki tomonini egish; g—tutqich 
yasash; /—zagotovka; 2—
burchakliklar; 3, 5—gutqich 
uchlari; 4, 9— burchakpiklar; 6, 8— 
katta va kichik brus 
to`g`irlagichlar; 7—tepkilar. 
98-rasm. Хomut yasash: 
a—to`g`irlagichda egish; b, v—shakl berish; 1—to`g`irlagich;

---

29
Agar vtulkaning tashkoy diametri 20 
mm, ichki diametri 16 mm bulsa, 
uningurtacha diametri 18 mm buladi 
(99-rasm, a). Bu holda zagotovkaning 
umumiy uzunligi L=3,14 18= 56,5 mm 
formulasi bilan anikdanadi. 
Zagotovkani 
tugrila 
gich 
bilan 
birgalikda giraga kisiladi (zagotovka 
chorak uram hisobida gira jarlaridan 
yukori 
ga 
chiqib 
turishi 
kerak), 
yumshokroq tiqin orqali unga ustki 
tufilagichni jipslab bolgalanadi (99-rasm, b). So`ngra uni to`g`irlagich bilan 
ag`darib qo`yib, ikkinchi tomoni egiladi (99-rasm, v, g). Тayyor bo`lgan 
vtulkaning to`g`riligini o`lchov chizg`ichi bilan nazorat qilinadi. 
5.3. Egish ishlarini mexanizatsiyalash 
Har xil radiusdagi egriliklari bulgan tasmali, sortli metall, profillar roli yuti 
eguvchi dastgodlarda egiladi. 
Uch rolikli dastgoxdan egri profillarni egishda foydalaniladi (100-rasm). 
Uning yukrridagi roligini (5) pastdagi ikkita- siga (1,6) dastani (4) aylantirish 
bilan sozlanadi, egish vaqti- da zagotovka (3) tepadagi va pastdagi roliklarga 
kisilgan xrlatda turishi keraq qisqichni (2) zagotovka profillarining tokchalari 
burtib ketmaydigan kdlib urnatish keraq Egishda roliklarga tushgan qirindi va 
boshkd chiqindilarni cho`tka bilan tozalash yoki lattada artib turish, profil 
zagotovkaga (ular alyumin krtishmalaridan tayyorlanadi) kuyukroq moy surtish 
kerak. 
Katta radiusdagi profillar uch rolikli dastgohda bir necha marta takror 
egiladi. Profil prokatni aylana yoyi yoki spiral bo`yicha egish uchun to`rt rolikli 
dastgoxdardan foydalaniladi.