05-Chilangarlik ma`ruzalar matni

---

1 
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA 
 MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI 
 
NAVOIY VILOYAT O`RTA MAXSUS KASB-HUNAR 
TA`LIMI BOShQARMASI 
 
NAVBAHOR ISTIQLOL SANOAT 
KASB-HUNAR KOLLEJI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Elektr chilangarlik ishlari” 
fanidan
 
MA`RUZALAR MATNI 
 
 
 
Navbahor - 2014-yil 

---

2
 
 

---

3
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS
TA`LIM VAZIRLIGI 
 
O`RTA MAXSUS KASB-HUNAR TA`LIMI MARKAZI 
 
NAVOIY VILOYAT O`RTA MAXSUS KASB-HUNAR TA`LIMI 
BOShQARMASI 
 
NAVBAHOR ISTIQLOL SANOAT KASB-HUNAR KOLLEJI 
 
 
«Amaliyot » kafedrasi 
 
“Elektr chilangarlik ishlari” 
fanidan 
 
MA`RUZALAR MATNI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Navbahor - 2014-yil

---

4
 
Ushbu ma`ruzalar matni o`rta maxsus kasb-hunar ta`lim o`quv yurtlari 
o`quvchilari barcha mutaxassisliklari uchun mo`ljallangan.
Ma`ruzalarlar matnidan “Elektr chilangarlik ishlari” fani o`qituvchilari 
foydalanishlari mumkin. 
 
 
 
 
 
 
Tuzuvchi: 
Hamroyev V.J. 
 
Navbahor “Istiqlol” sanoat kasb-
hunar kolleji ishlab chiqarish ta`limi 
ustasi 
 
 
 
Taqrizchi:
Xujanov B. NDKI o`qituvchisi  

 
 
 

---

5
Muqaddima 
Mamlakatimizda ta`lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar 
yoshlarga ta`limtarbiya berishni sifatjixatidan yangi pog`onaga kutarish, talaba 
va 
o`quvchilar 
fan 
asoslarini 
puxta 
egallashlariga 
erishish, 
ularni 
mehnatsevarlik, Vatanga mehrmuhabbat ruhida tarbiyalash kabi yuksak 
maqsadlarga yo`naltirilgan. Isloxrtlar, jumladan, malakali ishchi kadrlarni rejali 
asosda tayyorlashning muhim bo`gini hisoblangan hunartexnika ta`limi tizimini 
yanada rivojlantirish va takomillashtirish, yoshlarga umumiy kasb ta`limiii 
berishdauningaxamiyatini oshirish vazifasini nazarda tutadi. 
Fantexnika taraqqiyoti tufayli sanoatning mashinasozlik va mstallarga 
ishlov berish sohalarida muttasil namoyon bo`lib turadigan chuqur sifat 
o`zgarishlari ishlab chiqarish malakalariga nisbatan tobora yuksak talablar 
quyadi. Bu esa, o`z navbatida, mazkur coxaga aloqador oliy o`quv yurtlari, 
kasbhunar kollejlarida o`quvtarbiya jarayonining darajasini shunga muvofiq 
ravishda oshirib borish zaruriyatini ilgari suradi. 
Yuqorida aytib o`tilgan vazifalardan kelib chiqib, hozirgi yoshlarning kasb 
mahoratini oshirishga nisbatan quyidash aniq talablar ko`yiladi: chukur 
umumta`lim, siyosiy va kasbiy tayyorgarlik; kasbiy faoliyatni to`xtovsiz 
ravishda takomillashtirib borish va buning natijasi o`laroq, mehnat 
unumdorligini o`stirish hamda ishlar sifatini yaxshilash bobida yuqori 
natijalarga erishish: o`z bilimi va malakasini muntazam ravishda oshirib xamda 
novatorlar, ishlab chiqarish ilg`orlari tajribasini doimo o`rganib borib, ijodiy 
foydalanish. Shu nuqtai nazardan bo`lg`usi mutaxassislarga bilimlarning biror 
minimumini berish bilangina cheklanib qolmasdan, ularni yangi qiyin 
muammolarni mustaqil hal etishga, haqiqiy novatorlikka, chukur bilim olishga 
o`rgatish xam zarur. 
Davr talablariga muvofiqo`z kasbiy maxrratini muttasil oshira borib, zarur 
bilim va ko`nikmaukuvlarni hosil qilganlaridan keyin ularni mehnat faoliyatiga 
o`qituvchi yoki ustaning bevosita yordamisiz tatbiq eta olish qobiliyatiga ega 
bo`lsalargina faol fikr 
Shu nuqtai nazardan kitobning asosiy vazifalarini quyidagicha ifodalash 
mumkin; talabalarga ishlarni bajarish jarayonida o`z kuzatishlari asosida 
Ma`lum xulosalar chiqarish imkoniyatini yaratish; kasb malakalarini 
oshirishlarida va ishda uchragan qiyinchiliklarni mustaqil yengish qobiliyatini 
shakllantirishda hamda nazariy bilimlarini anadda tatbiq etishlarida yordam 
berish. 
Qo`llanma 30 ta o`quv ishlab chiqarish mashg`ulotidan iborat bo`lib, ular 
asosiy umumchilangarlik amallarining usullarini bajarish tartibi, o`quvishlab 
Chiqarish ko`rsatmalari, shuningdek, amallarning bajarilish sifatini tekshirishga 
doir ko`rsatmalarni o`z ichigaolgan. 
Oliy va o`rta maxsus o`quv yurtlarida ishlab chikdrish ta`limi dasturiga 
muvofiq tug`ilgan bu o`quv ishlab chikdrish mashg`ulotlarida bevosita ishlab 
Chiqarish faoliyatiga oid masalalar va mashqlar, ularga javob hamma izohlar, 
o`lchash hamda hisoblash texnikasi asoslari bayon etilgach. Eng muhim 

---

6
umumchilangarlik amallarini bajarishningturli usullari izchilliqsa ochib 
berilgan. 
«Ishlab chiqarishga oid masalalar, mashklar va javoblar» bobi 
o`kuvchilarda mustaqil ishlash va biror qarorga kelish, ishda uchraydigan 
qiyinchiliklarni yengish, nazariy kursda olingan bilimlarni amalda qo`llash 
ko`nikmauquvlariii rivojlantirishga xizmat qiladi. Ushbu masala va mashqlarni 
butun guruh bo`lib emas, balki har qaysi talaba o`zi mustaqil bajara olishini 
ko`zlab kiritilgan. Ular o`zlarini nazorat qilishda yoki masalani yechishga 
kuchlari yetmaganda, javoblar va kisqacha tushuntirishlarga murojaat qilishlari 
mumkin. 
«O`lchov asboblaridan foydalanish» o`quvishlab chiqarish mashg`uloti eng 
tipik o`lchov asboblarining tuzilishi bilan tanishtirib, ularni qo`llash sohalarini 
to`g`ri aniqlashga hamda o`lchash usullarini o`rganishga yordam beradi. 
«Hisoblash texnikasi» mavzuida hozirgi jadal taraqqiyot asrida hisoblash 
texnikasining ahamiyati to`g`risida, mitti hisoblash asboblari xususida qisqacha 
ma`lumotlar keltirilgan. 
Umuman, qo`llanma talabalar faolligi va mustaqilligini oshirish, ularda 
texnik tafakkurni rivojlantirish, shuningdek, mehnatni tashkil etishga ijodiy 
yondashish tuyg`usini tarbiyalash, ta`lim berishning jamoa shakllarini astasekin 
mustaqil, yakka tartibda ishlashga o`tkazish, fanlararo bog`lanishning keng 
imkoniyatlarini ochib berish maqsadlarini ko`zda tutadi.