05-Chilangarlik ma`ruzalar matni

 
 
 
 
 

---

45 
Mehnat xavfsizligi. 
 Arra bilan ishlashda quyidagi qoidalarga rioya qilish lozim: 
— kalta 
zagotovkalarni kengroq tomonidan qirqish, burchakliklar, 
shvellerlar, qo`shtavrli metallarni qirqivdda zagotovkaning holatini 
o`zgartirish; 
— qirqishda polotnoning qirqish zonasiga to`liq kirib chiqishiga e`tibor 
berish; 
— arra bilan ishlashsa uni siltamasdan, shoshilmasdan, bir me`yorda, 
taxminan bir daqiqada 30—40 juft ish yo`lini amalga oshirish (bu 
me`yordan oshirilsa polotnoning qizishi natijasida tishlari o`tmas bo`lib 
qoladi); 
— ish yakunida polotno tarangligani biroz bo`shashtirish (arraning gira yoki 
zagotovkaga tasodifan qatgiqurilishi natijasida polotno uzilib ketishi 
mumkin); 
— qirqish jarayonida polotnoning qizib ketishiga yo`l qo`ymaslik; 
— arraning ravon ishlashi uchun vaqgivaqgi bilan polotnoni mineral moy 
bilan moylab turish; 
—jez va bronzalarni faqat yangi polotnolar bilan qirqish (chunki ozgina 
ishlatilgan polotno tishlari ham jez va bronza sirtdan sirpanib o`tadi); 
—arraning bitta tishi singan takdirda ham ishni to`xtatib,singan tishni olib 
tashlash yoki uni charxlash kerak. 
 
Nazorat savollari 
1.Yumaloq detallar qanday arralanadi? Kvadrat kesimli detalchi? 
2.Polotnoni burib metall qirqish usuli qanday holatlarda qo`llaniladi? 
3.Egri kontur bo`yicha qirqish qanday amalga oshiriladi? 
4.Arra polotnosi qanday tuzilgan? 
5.Polotno qapday materiallardan tayyorlanadi? U qanday chaparastalanadi? 
6.Arrani ishga tayyorlashda nimalarga e`tibor berish kerak? 
7.Arra bilan ishlashda gavda va qul holatlarini tavsiflang. 

Adabiyotlar 
1. “Chilangarlik” N.Makiyenko,A.Umronxo`jayev.Kasb-hunar kollejlari uchun 
darslik.Toshkent – “Mehnat” nashriyoti 2003-yil. 
2. Sh.A.Karimov. Chilangarlik asbob-uskunalari «Voris-nashriyot»,Toshkent 
3.
www.ziyonet.uz
; 
www.google.ru
; 
www.yandex.ru
; internet saytlari. 
4.
Asboblar va avtomatlashtirish sistemalarini montaj qilish . M.L.Kaminskiy. 
V.M.Kaminskiy. «O`zbekiston»,T.,2011.
5. Slesarlikdan amaliy ishlar, Toshkent, “O`qituvchi”, 1984. 
6. “Sanoat korxonalari elektr jihozlari montaji”. O.O.Hoshimov
7.
“Elektr tarmoqlari va jihozlarini yig`ish va sozlash”. T.Sh.G`oyibov 
8. “Elektr tarmoqlarining elektr jihozlari ta`mirlash texnologiyasi va uni tashkil 
etish”. Y.Otojonov

---

46