1 – mа’ruzа. Elektr o’lchash usullari va asboblari bo’yicha umumiy ma’lumotlar. Rеjа

Diskret  o’lchash  usuli.  Diskret  o’lchash  usuli  –  shundayki,  bunda  vaqt 

bo’yicha  o’zgaruvchi  kattalikning  (0?t  gacha)  hamma  qiymati  emas,  balki  ba’zi 

momentlarga tegishli qiymatigina ma’lum bo’ladi.  

 

Boshqacha  aytganda  diskret  o’lchash  usulida  vaqt  bo’yicha  uzluksiz 

o’zgaradigan  kattalik  vaqt  bo’yicha  diskretlanadi,  miqdor  bo’yicha  esa 

kvantlanadi.  Grafikdagi  X(t)  –  vaqt  bo’yicha  uzluksiz  o’zgaradigan  kattalikning 

o’zgarish grafigi; X

k

 – kvant miqdorlari ya’ni o’lchanadigan kattalikning t

1

,t

2

,...,t

n

 – 

momentlariga  tegishli  uzuq  qiymatlari.  Diskretlash  bu  muayyan  diskret  (juda 

qisqa)  vaqt  oralig’ida  qaydnomalarni  olishdir.  t

1, 

t

2,

...,t

n 

–  diskretlash  momentlari 

---

deyiladi  va  t

1

? t

2

  gacha  oraliq  diskretlash  qadami  deyiladi.  Kvantlash  esa,  X(t) 

kattalikning uzluksiz qiymatlarini X

k 

 diskret qiymatlarining to’plami (nabori) bilan 

almashtirishdir. 

O’lchanadigan  kattalikning  uzluksiz  qiymatlari  muayyan  tartiblar  asosida 

kvantlash darajalarining qiymatlari bilan almashtiriladi. Kodlashtirish esa muayyan 

ketma – ketlikda ifodalangan sonli qiymatlarni tavsiya etishdan iborat. 

Uzluksiz  o’zgaruvchan  kattalikning  diskret  usuli  asosida  uzuq  diskret 

qiymatlariga, kodlarga o’zgartirilishi asosan uch xil usulda amalga oshiriladi (3.1 –

rasm a,b,v): 

a)ketma-ket hisob usuli; 

b)taqqoslash (solishtirish) usuli; 

v)sanoq usuli. 

  

 

3.1 - rasm