1 – mavzu: hfx fanining asosiy tushunchalari mohiyati

2. SHaxsiy va ommaviy himoya vositalari 
 
1. Mehnat xavfsizligini ta`minlovchi texnik vositalar 
Ishlab chiqarish bunday muammolarni oldini olish, jarohatlanishga qarshi kurashni, 
baxtsiz hodisalarni oldini oluvchi zamonaviy vositalardan keng foydalanmasdan turib hal qilib 
bo`lmaydi. 
Insonni xavfli ishlab chiqarish omillardan himoyalash usuli: aktiv va passiv bo`ladi. 
Aktiv himoya xavfli omil hosil bo`lishini yo`qotishga yoki uning xavflilik darajasini 
kamaytirishga yo`naltiradi. Passiv himoya xavfli omillarning insonga ta`sirini oldini oluvchi 
kompleks tadbirlarni o`z ichiga oladi. Bunga insonni xavfli zonadan chiqarish yoki insonni xavfli 
zonada bo`lmasligi uchun sharoit yaratish bilan erishiladi. Passiv himoyalash ishlab chiqarish 
jarayonini tashkillashtirish uskuna va jihozlarni konstruktsiyalarini yaxshilash orqali 
ta`minlanadi. Agar qayd qilingan tadbirlar bilan ishlovchilarning xavfsizligi to`laligicha ta`min 
etilmasa, individual himoya vositalarini (kaskalar, ko`z oynaklar, respiratorlar va boshqalar) 
qo`llanilishini taqoza etadi. 
Himoya vositalarini ish jarayoniga shunday jihozlash kerakki, aksincha holatda himoya 
vositalari bilan ish jarayonini bajarish mumkin bo`lmasin. Himoyalovchi qurilma xavf paydo 
bo`lishi bilan ishga tushishi va xavfli yoki zararli omilining ta`siri to`xtamaguncha o`zini ishchi 
holatini to`xtatmasligi kerak. Himoyalovchi qurilmalarning konstruktsiyasi shunday bo`lishi 
kerakki, uning biror alohida elementining ishlamasligi, boshqa himoya vositalarining ishini 
to`xtamasligi va qo`shimcha xavf tug’dirmasligi kerak. 
Himoya vositalari unga texnik xizmat ko`rsatish va nazorat qilish uchun qulay bo`lishi 
kerak. Zarur hollarda himoya vositalari ishini nazorat qilish uchun ular avtomatik qurilmalar 
bilan ta`minlanishi mumkin. Zamonaviy mexanizmlardan qurilmalarda hamda texnologik 
liniyalarda ishlarni xavfsizligi to`siq, xavfdan saqlovchi qurilmalari va signal, masofadan 
boshqarish sistemasi, individual himoya vositalardan foydalanish va himoyalovchi vositalar 
sozligini muntazam nazorat qilishini ta`minlanadi.