16
I-BO‘LIM. AVTOMOBIL YO‘LLARINI TA’MIRLASh VA
SAQLAShNING NAZARIY ASOSLARI
I-BOB. AVTOMOBIL YO‘LLARIDA TA’MIRLASh VA SAQLASh
TEXNOLOGIYaLARINI RIVOJLANIShI
1.1. O‘zbekiston Respublikasi avtomobil yo‘llari tarmog’ining
zamonaviy holati
Mamlakat
iqtisodiyotining
rivojlanishi
ko‘proq
avtomobil
yo‘llari
tarmog’ining holatiga bog’liqdir. Iqtisodiyot rivojlanishi bilan yuk va
yo‘lovchilarni tashishga bo‘lgan ehtiyoj o‘sadi, shuningdek avtomobil yo‘llariga
bo‘lgan talab ham oshadi. Bugungi kunda avtomobil yo‘llarida tashilayotgan
yuklar miqdori 92% ni, yo‘lovchilar miqdori 96% ni tashkil etadi. Avtomobil
transportiga bo‘lgan ehtiyojlarni maksimal qoniqtirish uchun asta-sekin avtomobil
yo‘llarining transport-ekspluatastion sifatlarini yaxshilash kerak.
1.1-rasm. Umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llari tarmog’ining rivojlanish
dinamikasi
17
Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasi avtomobil yo‘llari tarmog’ining
umumiy uzunligi 183783 km bo‘lib, shundan umumiy foydalanishdagi avtomobil
yo‘llari 42530 km ni, ichki xo‘jalik yo‘llari 71324 km ni, shaharlar, tuman
markazlari va aholi yashash joylari yo‘llari va ko‘chalari 69929 km ni tashkil
qiladi [3]. Respublika bo‘yicha umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llari
tarmog’ining zichligi 9,5 km/100 km
2
bo‘lib, 1.1-jadvalda ushbu ko‘rsatkichning
viloyatlar bo‘yicha aniqlangan qiymatlari keltirilgan [3].
1.1-jadval
Respublika bo‘yicha yo‘l tarmog’ining zichligi
Viloyatlar
km/100 km
2
Viloyatlar km/100 km
2
Viloyatlar km/100 km
2
QQR
2,5
Navoiy
3,8
Toshkent
24,6
Andijon
58,5
Namangan
42,5
Farg’ona
56,0
Buxoro
10,2
Samarqand
25,2
Xorazm
35,9
Jizzax
12,4
Surxondaryo
13,1
O‘zR
bo‘yicha
9,5
Qashqadaryo
12,2
Sirdaryo
27,9
-
-
1.1-jadvalda keltirilgan ma’lumotlardan ma’lum bo‘ladiki, respublikada yo‘l
tarmog’i juda zich bo‘lgan hududlar Andijon, Namangan, Samarqand, Sirdaryo,
Toshkent, Farg’ona va Xorazm viloyatlari hisoblanadi. Avtomobillarning qulay va
xavfsiz harakat sharoitini ta’minlashda yo‘l tarmog’ining holati katta ahamiyatga
egadir. Respublika mustaqilligidan keyingi yillarda (1991-2008 yy.) umumiy
foydalanishdagi avtomobil yo‘llari tarmog’ida sezilarli o‘zgarishlar yuz berdi. Yo‘l
tarmog’ining umumiy uzunligi 2702 km ga o‘sdi, yo‘llarning qoplamalari
takomillashtirildi, yo‘llarni ahamiyati bo‘yicha o‘zgarishlar yuzaga keldi
(1.2-jadval) [3]:
18
1.2-jadval
1991-2019 yillarda umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llari tarmog’ida
yuzaga kelgan o‘zgarishlar
№
Dostları ilə paylaş: |