1-amaliy mashg’ulot dasturiy ta’minot

almashtirish 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
OBYEKTLAR HAQIDAGI MA’LUMOTLAR OYNASI BILAN 
ISHLASH 
Свойства oynasini sichqoncha tugmasi qismlarga ajratib, istalgan holatda 
ekran bo’ylab joylashtirishimiz mumkin. Bu oyna ham Windows istalgan oynasi 
kabi o’z kontekst menyusiga ega (bu kontekst menyu odatdagi kabi, sichqonchaning 
o’ng tugmachasi yordamida chaqiriladi) va bu kontekst menyuda oynaning joyini 
almashtirish va uni yashirib qo’yish kabi amallar joylashgan.
Shuni unutmangki, ushbu Свойства 
oynasi biz eng ko’p murojaat qiladigan 
oynalardan biri hisoblanadi. Agar uni biz 
ishchi stolda noqulay tarzda joylashtirsak, ish 
unumdorligiga o’z ta’sirini o’tkazadi. Har 
safar unga murojaat qilish uchun boshqa 
oynalar orqali o’tib borishimizga to’g’ri 
keladi. 
Natijada 
unga 
murojjat 
qilish 
qiyinlashib ketadi. Shuning uchun uni har 
doim aktiv holatda bo’ladigan qilib 
joylashtirishimiz kerak.
2.21-rasm. Formani kengaytirish 
2.20-rasm. Oynalarning o’rnini almashtirish uchun “yordamchi”. 

---

Agar istasangiz bu oynani yopiq holatga qo’yishingiz mumkin. Buning uchun 
uning kontekst menyusidan Скрыть buyrug’ini tanlash kifoya. Agar uni yana 
ko’rinarli qilishni istasak, Вид menyusiga kirib, Окно свойств buyrug’ini 
tanlashimiz kerak.  
 
KODLAR MUHARRIRI, H-MODULI VA DIZAYN REJIMI 
(LOYIHALASH) 
Dasturlash muhitida joylashgan kod muharriri dastur matni moduli bilash 
ishlashni ta’minlaydi, deb tushunishimiz mumkin. Bu yerda aytilgan “dastur kodi”, 
ushbu dasturning qaysi bir aniq dasturlash tilida yozilganini ifodalaydi. Ko’pincha 
bu birikmani “dastur matni” ko’rinishida uchratamiz. Qachonki yangi forma ochsak, 
dasturning maxsus moduli h kengaytmali fayl va nomga ega bo’lgan forma hosil 
bo’ladi. h sarlavha fayl dastur moduliga o’tish uchun Вид
→
Код buyruqlarini amalga 
oshirib foydalanish mumkin. Buyruqlar bajarilgandan so’ng, Form[Konstruktor] 
vkladkasi o’rniga yangi Form.h vkladkasi ochiladi. Bu ikki vkladka bilan, boshqa 
loyihalarni yagona rejimda o’zgartirish mumkin. Yana dizayn rejimiga o’tish uchun 
Shift+F7 klavishalar kombinatsiyasi birga bosish kifoya.
h-faylini ko’rib chiqaylik. Muhitda VC++ dastur-ilovalarni yaratish mumkin. 
Yaratilgan ilovaning asosiy qismi forma hisoblanadi. Barchasi shunday boshlanadi. 
Dastlab formani keraklicha kattalikda 
kengaytirib 
olamiz 
(2.21-rasm). 
Keyin unga boshqa komponentlarni 
joylashtirib chiqamiz. Ilovaga bir 
qancha formani qo’shish mumkin 
(2.22-rasm). 
Bir 
tarafdan 
har 
yaratilgan Forma Form sinfining 
merosxo’ri sifatida qaralsa, ikkinchi 
tarafdan, keyinchalik bu formalar 
ilovani 
qurishda 
boshqa 
komponentalar bilan birga xizmat qiladi.
VC++ muhitida buni quyidagicha 
ko’rib chiqaylik. Birinchi formamizga 
Form1 deb nom berib uni loyihaga 
joylashtiraylik. Bu yaratilgan forma Form sinfining vorisxo’ri sifatida joylashadi va 
yuqoridagi faktni isbotlaydi. Ikkinchi va undan keyingilarini joylashtirish uchun 
Проект 
→
Добавить новый элемент buyruqlarini bajarishimiz va yan bitta 
mustaqil formaga ega bo’lamiz. Agar dastur moduliga diqqat bilan e’tibor berilsa, 
har bir sinf-formalar alohida shakllantirilgan. Shuning uchun sinf a’zolariga 
murojaat ushbu sinfning nusxasiga ko’rsatkich orqali amalga oshiriladi. Bu holat 
2.22-rasm. Forma qo’shish 

---