1-Amaliy mashg’ulot Mavzu: matlab tizimining imkoniyatlari

Bizning topshirig’imiz fundamental chastota va diskretlash chastotasi bilan 
qanday bog’liqligini aniqlash. 
Biz sanoqlar qiymatigina ma’lum, ammo ular fundamental chastota va 
diskretlash chastotasi bilan qanday bog’liq? 
Buning uchun avval ko’rib chiqilgan diskret signalni olaylik. Uning davri 4 
sanoqqa teng bo’lib, uning birinchi ikki sanog’i katta amplitudaga keyingi ikki 
sanog’i esa kichik amplitudaga ega. Endi esa biz asosiy chastotani diskretlash 
chastotasi bilan qanday bog’liq ekanini aniqlashimiz kerak. Buning uchun biz 
signalimizni vaqt o’qiga o’tkazishimiz kerak. 
5-rasm 
Bu signalning asosiy davri uzluksiz signalning asosiy davri kabi aniqlanadi. Ya’ni 
uning fundamental chastotasiga teskari qiymatiga teng. Bizning misolda u 440.
6-rasm 
SHuningdek signalimizning diskretizatsiya davri (bu yerda ∆t) asosiy 
davridan 4 marta kichik. Asosiy davr xar 4 ta sanoqda keladi. Diskretizatsiya 
davridan diskretizatsiyalash chastotasini aniqlaymiz.

---

Olingan qiymatlar asosida Matlab tizimida kerakli funksiyalar yordamida 
fundamental chastota va dikretlash chastotasini bir biri bilan bo’liqlik holatlarini 
tushunishimiz uchun misollar ko’ramiz. 
7-rasm 
8-rasm 

---

9-rasm 
10-rasm 
 
 

---

Amaliyot№4. Analog raqamli va raqamli analog o’zgartirgichni Matlab 
dasturida o’rganish. 
Ishdan maqsad: Analog raqamli va raqamli analog o’zgartirgichni 
xarakteristikasini o’rganish. 
Analog raqamli va raqamli analog o’zgartirgich bu analog signalni diskret kodlarga 
(raqamli signal) aylantiruvchi qurilmadir. 
Analog raqamli va raqamli analog o’zgartirgich diskretlash va kavantlashni amalga 
oshiradi.
1-rasm 
Diskretlashda usluksiz signalni sanoqlari aniq bir vaqt momentini yoki diskretlash 
davridagi qiymatlarini oladi. Kvantlashda esa diskret vaqtlarda olingan qiymatlarni 
belgilangan satxlarga tenglashtiriladi. So’ng kvantlash satxlarga ikkilik sanoq 
ko’rinishiga o’tkaziladi. SHu bilan analog signaldan raqamli signalga o’tkazamiz.
Asosan ARO’ larda tanlovchi va saqlovchi qurilmalar mavjud. Ular kalit ulangan 
payitda kirishdagi kuchlanishni saqlab qoladi. Kalitni ulanish vaqtini generator 
orqali berilgan chastota orqali aniqlanadi (f
S
). Keyin kvantlash jarayoni bajariladi.
2-rasm 
Bir razryadlik ARO’ bu – komparatirdir. 

---

3-rasm 
ARO’ ning xarakteristikasi: 
• Diskretizatsiya chastotasi – 128 kGts, 10 mGts, 250 MGts, 1 GGts. 
• Razryad – bitlar soni: 8 – 32 bit bo’lishi mumkin. Razryadlar sonidan satxlar 
soni aniqlanadi. 
• Kirish signalini diapazoni – mV, V 
Bu qurilmani to’g’ri ishlovchi signalning min yoki mak kuchlanish qiymati 
• SHovqin/signal nisbati 
• Uzatish xarakteristikasi – chiqishdagi ikkilik koddagi raqamli signalning 
kirishdagi analog signal qiymatiga bog’liqligi. 
• Kvantlash shovqini – signallarni sathlarga tenglashtirish maqsadida 
yaxlitlanganda kelib chiqadi. Kvantlash shovqinlarini kamaytirish uchun 
razryadlar sonini oshirish zarur.

---

5-rasm 
• Jitter – fazaviy shovqin – bu diskretlash chastotasini beruvchi generatorning 
bir meyorda ishlamasligidan kelib chiqadi. 
6-rasm 
Raqamli analog o’zgartirgich bu kirishdagi raqamli signalni analog signalga 
aylantiruvchi qurilmadir. 
7-rasm 
Qurilma kirishiga raqamli kod ko’rinishdagi diskret sanoqlar kelib tushadi, keyin 
ularni satixlarga mos keluvchi kuchlanishga aylantiriladi. SHu bilan pog’onali 
uzluksiz signal xosil bo’ladi. Keyinchalik past chastotali filtrdan o’tgandan so’ng 
siliqlanadi. 

---

8-rasm 
Amaliy holatda Matlab dasturida analog holatdagi signalni raqamli holatga 
o’tkazish bo’yicha quyidagi vazifalarni bajaramiz. Current folder oynasiga 2.jpg 
nomli rasmni ko’rsatamiz. Quyidagicha ketma-ketlikda kod teramiz. Run tugmasi 
yordamida esa natija olamiz. 
• 9-rasm 
Imtool funktsiyasi bilan esa rasmni hamda undagi ranglarni raqamli holatda 
ko’rishimiz mumkin bo’ladi. 

---

• 10-rasm 
quyidagi ketma-ketliklar bilan esa rasmni RGB tizimidan GRAY holatiga o’tkazib, 
natija olishimiz mumkin bo’ladi. 
• 11-rasm 
Gray holatiga ham level berish natijasida quyidagi natijaga erishish mumkin. 
I=imread(
'2.jpg'
); 
imshow(I); 
imtool(I); 

---

Igray=rgb2gray(I); 
imshow(Igray); 
level=0.67; 
Ithresh=im2bw(Igray,level); 
imshowpair(I,Ithresh,
'montage'
); 
• 12-rasm