1-amaliy mashg‘ulot. Termoelektron emissiya tok zichligini haroratga bog‘liqligini hisoblash Termoelektron emissiya

Diod tavsifi. Diod volt-amper tavsifi uchta sohaga egadir (1b –
rasm):

1. Nochiziqli soha. VATning boshlang‘ich sohasida anod

kuchlanishi oshganda tok sekin oshib boradi. Bu holat anod maydoniga 

---

---

bulutning hajmiy manfiy zaryadlarini ta’sir ko‘rsatishi bilan

tushuntiriladi. To‘yinish toki bilan taqqoslaganda 
0


a


U
dagi anod toki 
juda kichik bo‘ladi. Elektronlarning boshlang‘ich tezliklari farq qilishi
tufayli tokning kuchlanishiga bog‘liqligi eksponensial oshadi. Anod 
tokini to‘liq to‘xtalishi uchun anodga noldan kichik, berkituvchi deb
nomlanaligan kuchlanish qo‘yish kerak. 
2. Ikkidan uch (3/2) darajadagi bog‘liqlik qonuniyati sohasi.
Anod tokini kuchlanishga bog‘liqligi 
2
3

a


gU

j

ifoda bilan yoritadi. Bu 

yerda perveans g – elektrodlarning konfiguratsiyasi va o‘lchamiga

bog‘liq bo‘lgan o‘zgarmas son. Sodda modellarda pereveans katod 
tarkibi va haroratiga bog‘liq bo‘lmaydi. Aslida esa uni bir tekisda
qizdirilmaganligi tufayli harorat ko‘tarilishi bilan oshadi. 
3. To‘yinish 

sohasi.
Anoddagi 
kuchlanishning
keyinchalik 
oshirilganda tokning o‘sishi sekinlashadi. So‘ngra esa tokning oshishi
to‘liq to‘xtaydi. Bunga sabab katoddan uchib chiqqan barcha elektronlar 
anodga yetib boradi. Berilgan qizdirish kattaligida anod tokini
keyinchalik oshirishning ilojisi yo‘q. Buning uchun qo‘shimcha 
elektronlar kerak bo‘ladi. Ularni esa, katod emissiyasi to‘liq ishlatib
bo‘linganligi uchun ortiqcha elektronlarni olishning imkoni yo‘qdir. 
Mazkur rejimda o‘rnatilgan anod toki to‘yinish toki deb ataladi. Bu soha
Richardson-Deshman qonuni bilan yoritiladi: 











kT


e

AT

j

exp

2
(1) 

bu yerda
2
2

3
2

120

4

K

cm

A

h

mek

A




– Zommerfeldning universal 

termoelektron doimiysi;

---

---

e-elektron zaryadi;

φ-berilayotgan potensial
Anod VAT qizdirish kuchlanishiga bog‘liq bo‘ladi. Qizdirish 
qanchalik katta bo‘lsa, VAT qiyaligi va to‘yinish toki shunchalik katta
bo‘ladi. Qizdirish tokini xaddan tashqari oshirilishi lampaning xizmat 
vaqtini kamayishiga olib keladi.