Arxeografiya va uning vazifalari
Reja:
1. Arxiv hujjatlarini e’lon qilishga tayyorlash
2 .Hujjatlarni arxeografik jixatdan rasmiylashtirish
3 .Hujjatlarni to’plam ichida joylashtirish
Arxeografiya - arxiv hujjatlarini Nashr qilishga tayyorlashning qoida va usullarini urgatadigan fan. Hujjatlarni e’lon qilish tarix fanining rivojlanishida muhim rol’ uynaydi. Arxivlar, ilmiy tadqiqot instito‘tlari tomonidan tayyorlab Nashr qilingan hujjatlar to‘plamlari tarixni chuko‘r o‘rganishga, haqikatni tiklashga erdam beradi. Bunday hujjatlar to‘plamlari tarixchilar tomanidan ilmiy asarlar yozishda muhim manba hisoblanadi. Hujjatlar to‘plamlarining tarix fani taraqqiyotida, tarixchilar ilmiy ijodiy faoliyatida urni va ahamiyati bekiesdir. Hujjatlar to‘plamini tayyorlash mavzu tanlash va reja tuzishdan boshlanadi. Hujjatlar to‘plami asosini arxiv hujjatlari, gazeta materiallari, statistik ma’lumotlar, memuarlar va xokazolar tashkil etadi. Manbalar va adabiyotlarni o‘rganishni mavzuga oid tarixiy asarlarda e’lon qilingan manbalardan boshlash maqsadga muvofiqdir. Bu ilmiy adabiyotlar tarixiy dalillar va xodisalarni to‘g‘ri baholash sari yo‘llaydi.
Mavzuga oid adabiyot tadkik qilinaetgan masalaning moxiyati bilan tanishtiradi, unga tadkik qilinaetgan vokealar sodir bo‘lgan tarixiy davr Shart-Sharoitlari to‘g‘risida bilim beradi. Yakin vaqt ichida chiqkan adabiyotdan hozirga paytda masalaning kanday kuyilaetganligini bilsa bo‘ladiki, bu ilgari chiqkan adabiyotlardan ancha tankidiy nukgai nazardan foydalanish imkoniyatini .beradi. Tor soxadagi emas, balki umumiy soxaga bagishlangan adabiyotni O‘rganish maqsadga muvofiqdir. Chunki umumiy soxadagi masalalarni anglab etgandan sung tor soxani tuShunib blish oson bo‘ladi.
Ilmiy ishni tayyorlash uchun hujjatli materiallarni aniqlab topish va tanlash mas’uliyatli bosqich hisoblanadi. Manbalarni aniqlash xar tomonlama va to‘la bo‘lishi lozim. Chunki busiz tadqiqot mavzuini to‘g‘ri va tulik eritib bo‘lmaydi. Ijtimoiy xodisalar soxasida ayrim kichiq dalillarni yo‘lib olib, misolbozlik qilish usuli sovet davrida keng tarkalgan edi. Vokealar tor sinfiylik tamoyili asosida endaShgan holda bir tomonlama yoritilar edi. O‘zbekistonning mustaqilligi Sharoiti bilan tarixiy xodisalarga umuminsoniy, milliy kadriyatlardan kelib chiqkan holda endaShilib, ular holisona eritilmokda.Mustaqil O‘zbekistonning tarix fani ayrim xodisalarni aniq tarixiy Sharoit bilan bog‘lab tadkik qilishni, dalillarni bo‘tunligicha, bir-biriga bog‘lab olishni, vokealarni atroflicha, ularning ijobiy va salbiy okibatlarini inobatta olgan xodda eritShShSh talab qilmokda. Mavzuni yoritish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar va materiallar, dalillar va misollar arxivlardan, vaqtli matbuotdan, e’lon qilingan manbalardan olinadi. kuyida eng muhim manbalar va ulardan foydalanish yo‘llari haqida qisqacha tuxtalib o‘tamiz.