1, Axborot va uning xususiyatlari haqida malumot ehm turlari va ularning imkoniyatlari

16 NC qobiq dasturi va funksional tugmalar haqida malumot.
Norton Commander kompyuter ekranida disk, katalog va fayllar strukturasini ko'rgazmali tarzda ko'rsatib turadi. Ma`lumki, operatsion sistemaning buyruqlarini kompyuterga kiritish ko'p mehnat, vaqt va qunt talab qiladi. Norton Commander foydalanuvchini bu mehnatdan va operatsion sistemaning o'nlab buyruqlarini doimo yodda saqlashdan xalos etadi. Mazkur dasturning eng afzal tomonlaridan biri bo'lib, operatsion sistema buyruqlaridan oson va samarali foydalanish imkonini beradi.Norton Commander dan foydalanuvchi qobiq dasturni tark etmasdan turib, biror dasturni tuzishi yoki matnni tayyorlashi, ularni tahrirlashi va ishga tushirishi mumkin. Norton Commander foydalanuvchi kiritgan buyruqlarni esda saqlab boradi va ishlash jarayonida yana shu buyruqlardan foydalanishga to'g'ri kelsa, ularni takroran klaviatura orqali termasdan amalga oshirish imkonini beradi. Foydalanuvchi tomonidan tanlangan operatsion sistema buyrug'i yoki amaliy dastur bajarib bo'lingandan so'ng yana Norton Commander ga qaytiladi.
17 DOS va VC qobiq dasturi va funksional tugmalar haqida malumot
hozirda eng ommaviy sanalgan MS-DOS operatsion sistemasi bir vaqtlar inson bilan kompyuter o'rtasida vositachi rolini o'tab, kompyuter resurslaridan foydalanishni osonlashtirgandi. Lekin o'zi rivojlanish natijasida haddan ziyod ko'p buyruqlar bilan to'lib toshib ketdiki, bu foydalanuvchi ishini sustlashtirishga olib keldi. Shunday qilib, foydalanuvchi bilan kompyuter o'rtasida yangi vositachi yaratish ehtiyoji tug'ildi va natijada operatsion sistemaning qobiq dasturlari yuzaga keldi. MS DOS tizimi bilan muloqot uchun foydalanuvchi quyidagicha maxsus tugmachalar majmuidan foydalanish mumkin.– (Ctrl)+(C) komanda yoki dastur ishini tugatadi.– (Ctrl)+(P) Ekrandagi ma’lumot nusxasini printerga ko‘chirishni tashkil etadi.– (Ctrl)+(S) Dastur bajarilishini to‘xtatib turadi.– (F6) – Fayl oxiri belgisini kiritadi. Bu simvol (Ctrl)+(Z) bilan belgilanadi Maxsus tugmalar– Esc – buyruqni bеkor qilish buyrug’i;– Print Screen – monitordagi tasvirni printеrdan chiqarish uchun xizmat qiladi;– Scroll Lock – ba’zi dasturlarda kursorni bir joyda qotirish va butun hujjatni varaqlashda ishlatiladi;– Pause (Break) – dasturni vaqtincha to’xtatish tugmasi
18 Kompyuter viruslari va antivirus dastular haqida Kompyuter viruslari. Kompyutеr viruslarini dasturli viruslar dеb atash to‘g‘riroq bo‘ladi.Dasturli virus dеb avtonom ravishda ishlash, boshqa dastur tarkibiga o‘z – o‘zidan qo’shiluvchi, ishga qodir va kompyutеr tarmoqlari va alohida kompyutеrlarda o‘z – o‘zidan tarqalish xususiyatiga ega bo‘lgan dasturga aytiladi.Viruslar bilan zararlangan dasturlar virus tashuvchi yoki zararlangan dasturlar dеyiladi.Fayllarning virus-dasturlar bilan zararlanganligi asosan quyidagilardan bilinadi: faylning hajmi sezilarli darajada kattalashadi;fayllar bilan ishlaganda kompyuterning tezligi sekinlashadi;ekranda hisoblash natijasi o’rniga turli begona belgilar paydo bo’ladi;chaqirilgan fayl umuman ishga tushmaydi;kompyuterning xotirasida begona nomdagi fayllar paydo bo’ladi;kompyuter ishga tushishdan bosh tortadi.
Antiviruslar. Virus-dasturlarni izlab topuvchi va ularni zararsizlantiruvchi dasturiy vositalardir. Bunday vositalar o’zlarining ishlash usullariga va imkoniyatlariga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi: