1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

135
Azərbaycan və Türkiyə ortaq tarix doktrinası: 
erməni iddialarına qarşı yeni platformanın yaradılması
sahələrinin müəyyən olunması və prioritet mövzulara görə təsnif edilməsi 
baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.
1
Naxçıvan Sammitində ikitərəfli görüşlər keçirilib və regional əməkdaşlıq 
mövzuları ilə qlobal məsələlər müzakirə olunub. Bu sammitdə Azərbaycan 
Prezidenti  İlham  Əliyev  və  Türkiyə  Prezidenti  Abdullah  Gül  arasında 
birbaşa  aparılan  görüşlərin  Ermənistan  məsələsi  və  Türkiyə-Ermənistan 
protokollarının imzalanmasından əvvələ təsadüf etməsi xüsusi əhəmiyyət 
kəsb edib. Naxçıvan Sammitində qəbul edilən mühüm qərarlardan biri də 
dövlətlər arasında qarşılıqlı əməkdaşlığı təmin edəcək Türkdilli Ölkələrin 
Əməkdaşlıq  Şurasının  qurulmasına  dair  müqavilənin  imzalanmasıdır. 
Müqaviləyə  uyğun  olaraq,  Türkdilli  Ölkələrin  Dövlət  Başçıları  Şurası, 
Türkdilli  Ölkələrin  Xarici  İşlər  Nazirləri  Şurası,  Təcrübəli  Məmurlar 
Komitəsi, Ağsaqqallar  Heyəti  və  mərkəzi  İstanbulda  olacaq  Katiblikdən 
ibarət olan nizamlı bir məşvərət mexanizmi yaradılıb.
IX Sammitin Naxçıvanda təşkilinin başqa xüsusiyyəti də son zamanlarda 
Ermənistanın  Naxçıvana  yönəlik  ərazi  iddiaları  olub.  Zirvə  görüşünün 
Naxçıvanda keçirilməsi Azərbaycanın siyasi və mədəni mərkəzinin sadəcə 
Bakıdan  ibarət  olmaması  və  Ermənistanın  əsassız  ərazi  iddialarına  qarşı 
türk dünyasının ortaq şəkildə cavab verməsi baxımından böyük əhəmiyyət 
daşıyır.
Türk  respublikaları  arasında  əməkdaşlığın  ticarət,  iqtisadi,  mədəni  və 
ictimai  sahələrdə  reallaşması  ehtimalı  daha  yüksəkdir.  Bu  əməkdaşlığın 
genişlənməsində  Xəzər  hövzəsi  xüsusi  əhəmiyyətə  malikdir.  Bu  sahədə 
Transxəzər neft və təbii qaz boru xətləri layihələrinin müzakirəsi və ortaq 
mənfəətlərin qorunması daha perspektivlidir.
Türk  respublikaları  arasında  xarici  siyasətin  koordinasiyası,  mövcud 
olan  problemlərin  həlli,  beynəlxalq  təşkilatlarda  əməkdaşlıq  üçün  ciddi 
addımlar  atmaq  mümkündür.  Hələlik  bu  mövzuda  dövlətlər  təkliflərini 
bildirsə də, konkret addımlar atılmayıb. 
Bir başqa problem digər türk respublikalarının Azərbaycan torpaqlarının 
Ermənistan  tərəfindən  işğal  edilməsi  məsələsinə  Türkiyə  qədər  və 
eyni  zamanda  Türkiyənin  beynəlxalq  sahədə  qarşılaşdığı  qondarma 
erməni  soyqırımı  təbliğatı  və  Kipr  probleminə Azərbaycan  qədər  həssas 
olmamalarıdır. 
Bütün  bu  mənfi  cəhətlərə  baxmayaraq,  türk  respublikaları  arasında 
1   Rövşən İbrahimov, “Türkdilli Dövlətlərin Sammiti: Simvolik toplantımı, yoxsa işlək bir qurum?”, 
http://www.caspianweekly.org/turkce-makale/turk-dis-politikasi/3054-turk-dili-konusan-dövlətlerin-
zirvesi-sembolik-toplanti-mi-yoksa-calisan-bir-kurum.html

---