1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

 
Ɔ
 Erməni iddialarına qarşı yeni platformanın yaradılması
  Erməni  probleminin  ortaya  çıxması,  üsyanlar,  Nemesis  intiqam 
təşkilatı və ASALA
Erməni  probleminin  ortaya  çıxması  93  döyüşü  ilə  yaddaşlarda  qalan 
1877-1878-ci illərdəki Osmanlı-Rus müharibəsinə son qoyan Yeşilköy (31 
mart 1878-ci il) müqaviləsinə əsaslanır. Osmanlı dövləti bu müharibə ilə 
təkcə  ərazi  itirməyib,  eyni  zamanda  daxili  işlərinə  müdaxilə  edilməsinə 
icazə verəcək qədər zəifləyib. Osmanlı dövləti və Rusiya arasında 31 mart 
1878-ci  ildə  aparılan  sülh  danışıqlarında  ermənilər  müzakirə  mövzusu 
olmayıb.  Lakin  razılaşma  mətni  hazırlandığı  zaman  ruslar  ermənilərlə 
əlaqəli bir maddənin qəbul edilməsinə nail ola biliblər. Belə ki, Yeşilköy 
müqaviləsinin 16-cı maddəsinə əsasən, Osmanlı dövləti ermənilərin can və 
mal  təhlükəsizliyini  qorumağı  öhdəsinə  götürüb. Yeşilköy  müqaviləsinin 
şərtləri  İngiltərənin  mənfəətlərinə  zidd  olduğu  üçün  Osmanlı  rəhbərliyi 
ilə görüşərək Rusiyaya qarşı onu müdafiə edəcəyini bildirib və yeni sülh 
konfransının  təşkilini  təklif  edib.  Uzun  müzakirələrdən  sonra  konfransın 
Berlində  keçirilməsi  qərarlaşdırılıb.  Berlin  konfransında  erməni  məsələsi 
61-ci maddədə qeyd olunub. Beləliklə,  erməni problemi ilk dəfə beynəlxalq 
sənəddə yer alır və indiki  dövrə qədər gəlib çatan bir mərhələ başlanır. 
Ermənilərin ilk dəfə 1890-cı ildə Ərzurumda qiyam etmələri və daha 
sonra çıxardıqları üsyanlar Osmanlını çox çətin bir vəziyyətə gətirib çıxarır, 
I  Dünya  müharibəsinin  başlaması  isə  hadisələrin  istiqamətini  tamamilə 
dəyişdirib.  Müharibənin  başlaması  daşnakları  seçim  qarşısında  qoyur: 
ya  Osmanlıya  bağlı  qalaraq  hökumətin  yanında  olacaq,  ya  da  Rusiya  ilə 
2   Bu haqda geniş məlumat üçün baxın: http://www.mfa.gov.az/index.php?option=com_content&task=vi
ew&id=348&Itemid=68, (24 oktyabr 2011-ci il)

---