1. Ekologiya nəyi öyrənir?
Yüklə 391,2 Kb.
|
|
1. Ekologiya nəyi öyrənir?
A) Müxtəlif həyat tərzinə malik canlıların həm özləri, həm də onları əhatə edən ətraf mühit komponentləri arasında qarşılıqlı münasibətdə meydana çıxan qanunauyğunluqları B) Canlıların fiziologiyasını C) Ətraf mühitin çirklənməsini D) Canlıların çoxalma qanunauyğunluqlarını E) Bitkilərin morfologiyası və vegetasiyasını 2. Ekologiya termini ilk dəfə neçənci ildə elmdə istifadə edilib? A) 1866
B) 1876 C) 1886
D) 1988 E) 1976
3. Ekologiyanın predmetinə görə onun neçə tədqiqat istiqaməti vardır? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
4. Canlıların fiziologiyası və yaşadığı şəraitdəki davranışını öyrənən ekologiya hansıdır? A) Auto və ya faktorial ekologiya B) Populyasiya ekologiyası C) Landşaft ekologiyası D) Estuarilərin ekologiyası E) Populyasiya ekologiyası 5. Hansı obyekt populyasiya ekologiyasının predmetinə aiddir? A) Demoqrafik göstəricilər B) Canlıların fiziologiyası C) Növarası münasibətlər D) Enerji axınları E) İnformasiya axınları 6. Maddi aləmi təşkil edən obyektlərin maksimum neçə fundamental xassəsi vardır? A) 4
B) 2 C) 3
D) 1 E) 5
7. Ekoloji xassə və qanunauyğunluqlar hansı səviyyədə müşahidə edilmir? A) Molekulyar-genetik səviyyədə B) Növ səviyyəsində C) Populyasiya səviyyəsində D) Biogeosenoz səviyyəsində E) Biosfer səviyyəsində 8. Ekoloji xassələr hansı prosesdə özünü büruzə verir? A) Canlıların qarşılıqlı təsirində B) Maddənin aqreqat halının dəyişməsində C) Canlıların çoxalması prosesində D) Zülalların parçalanması mərhələsində E) Biokimyəvi proseslərdə 9. Əsası karbon və hidrogen elementi olan, biokimyəvi reaksiyalar əsasında qurulmuş sivilizasiyaların mümkünlüyünü hansı düsturla hesablanır? A) B) C) D) E) 10. Canlı varlıqlar dünyası neçə imperiyaya bölünürlər? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
11. Canlılar maddə mübadiləsinin xarakterinə görə köklü fərqlənən neçə böyük qrupda birləşirlər? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
12. Canlılar enerji mübadiləsinin xarakterinə görə köklü fərqlənən neçə böyük qrupda birləşirlər? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
13. Orqanizm tərkibində olan zülal molekulları maksimum neçə aminturşudan ibarət ola bilər? A) 20
B) 15 C) 10
D) 25 E) 30
14. Hansı üzvi əsas irsi bioinformasiya daşıyan DNT molekulunun tərkibinə daxil deyil? A) Urasil B) Adenin C) Quanin D) Timin E) Sitozin 15. Aşağıdakı hansı ardıcıllıq zülal sintezinin mərhələlərini düzgün əks etdirir? A) Replikasiya – transkripsiya – translyasiya B) Replikasiya – translyasiya – transkripsiya C) Transkripsiya – replikasiya – translyasiya D) Translyasiya – transkripsiya – replikasiya E) Translyasiya – transkripsiya 16. Maddələr mübadiləsinin əsasını neçə proses təşkil edir? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
17. Genetik informasiyanı daşıyan molekul hansıdır? A) DNT
B) Adenin C) Quanin D) Timin E) ATF
18. Canlı orqanizm tərkibində enerjinin toplanması və transformasiyasında iştirak edən əsas maddə hansıdır? A) ATF
B) DNT C) RNT
D) Zülallar E) Karbohidratlar 19. Orqanizmin eyni ehtimallı hadisələri seçməsi zamanı alınan informasiyanın miqdarı hansı düsturla ifadə olunur? A) B) C) D) E) 20. Təbiətdə elementar canlı formaların əmələ gəldiyi ana qədər baş verən kimyəvi evolyusiyaya təqribən neçə milyard il sərf olunmuşdur? A) 0,5 milyard il B) 1,0 milyard il C) 0,2 milyard il D) 2,0 milyard il E) 1,5 milyard il 21. Təqribən neçə milyard il bundan əvvəl atmosfer sərbəst oksigeni mübadilə edən canlılar üçün yararlı vəziyyət almışdır? A) 3,0 milyard il B) 1,0 milyard il C) 2,5 milyard il D) 2,0 milyard il E) 1,5 milyard il 22. Yerdə yaranmış bioekoloji həyat formalarının əmələ gəlməsi haqqında neçə nəzəriyyə vardır? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
23. Yerdəki bioekoloji həyatın formalaşması neçə əsas mərhələdən keçmişdir? A) 5
B) 2 C) 3
D) 4 E) 6
24. Canlı sistemlər ətraf mühitlə neçə axınla mübadilədə olurlar? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
25. Canlı təbiətdə həyatın təşkil olunmuş səviyyələri neçədir? A) 6
B) 2 C) 3
D) 4 E) 5
26. Həyatın təşkili olunmuş səviyyələrindən hansına ontogenetik səviyyə də demək olar? A) Orqanizm səviyyəsi B) Molekulyar-genetik səviyyə C) Hüceyrə səviyyəsi D) Növ-populyasiya səviyyəsi E) Biosfer səviyyəsi 27. Yerdəki bioekoloji həyatın təşkili səviyyəsində “Növ-populyasiya” səviyyəsi iyerarxiya pilləsində neçənci yerdə durur? A) 4
B) 2 C) 3
D) 6 E) 5
28. Molekulyar-genetik səviyyədə elementar vahid hansıdır? A) Nuklein turşusunun molekulunun fraqmenti olan genlər B) Zülal molekulları C) DNT
D) Adenin E) Xromosomlar 29. Molekulyar-genetik səviyyədə elementar hadisə hansıdır? A) Genlərin konvariant reduplikasiyası B) Orqanizmin bütün həyatı boyu onun fərdi inkişafında qanunauyğun dəyişkənlikləri C) Genefondun formalaşması D) Maddə axını E) Enerji axını 30. Orqanizm səviyyəsində elementar vahid hansıdır? A) Canlı fərd B) Nuklein turşusunun molekulunun fraqmenti olan genlər C) Populyasiya D) DNT E) Orqan 31. Orqanizm səviyyəsində elementar hadisə hansıdır? A) Orqanizmin bütün həyatı boyu onun fərdi inkişafında qanunauyğun dəyişkənlikləri B) Genlərin konvariant reduplikasiyası C) Dəyişilmiş genlərlə təkrarlanması hadisəsi D) Maddə axınları E) İnformasiya axınları 32. Populyasiya-növ səviyyəsinin elementar vahidi hansıdır? A) Populyasiya B) Orqan C) Orqanizm D) Canlı fərd E) Biosenoz 33. Populyasiya-növ səviyyəsində elementar hadisə nədir? A) Genefondun formalaşması B) Orqanizmin bütün həyatı boyu onun fərdi inkişafında qanunauyğun dəyişkənliklər C) İnformasiya axını D) Maddə axını E) Enerji axını 34. Biogeosenoz səviyyəsinin elementar vahidi nədir? A) Biosenoz B) Populyasiya C) Orqanizm D) Canlı fərd E) Ekosistem 35. Canlı obyektin xarici təsirləri qəbul etməsi qabiliyyəti necə adlanır? A) Qıcıqlanma B) Həyəcanlanma C) Adaptasiya D) Homeostatik reaksiya E) Aqressiya 36. Canlı orqanizmin inkişafının hər hansı bir mərhələsində ona bilavasitə təsir edən mühit elementi nə adlanır? A) Ekoloji faktor B) Mutagen faktor C) Aqressor D) Uyğunlaşma faktoru E) Regenerator 37. Ekoloji faktorlar hansı əsas təsirə malikdirlər? A) Limitləşdirici B) Dolayı C) Birbaşa D) Keçici E) Qarışıq 38. Həyati əhəmiyyətə malik olan ekoloji faktorlar necə adlanır? A) Limitləşdirici B) Antropogen C) Dolayı D) Qarışıq E) Biotik 39. Ekoloji faktorlar neçə əsas faktorlar qrupuna bölünürlər? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
40. Aşağıdakı faktorlardan hansı abiotik faktorlar qrupuna aiddir? A) Nəmlik B) Simbioz C) Kirayəçilik D) Mutualizm E) Yırtıcılıq 41. Antropogen faktorları hansı canlı yaradır? A) İnsan B) Bitki C) Heyvan D) Destruktorlar E) Yırtıcı heyvanlar 42. Ölçüsünə görə iqlimin neçə növünü müəyyən edirlər? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
43. Elektromaqnit şüalanması şkalası əsas neçə diapazondan ibarətdir? A) 6
B) 2 C) 3
D) 4 E) 5
44. Ozon təbəqəsində udulmayan və yer səthinə çatan ultrabənövşəyi şüaların dalğa uzunluğu hansı intervaldadır? A) 0,3-0,4 mkm B) 0,1-0,2 mkm C) 0,2-0,25 mkm D) 0,35-0,5 mkm E) 0,5-0,55 mkm 45. İşıq spektrində bioekoloji əhəmiyyəti olan neçə rəngli oblastı müəyyən etmək olar? A) 3
B) 4 C) 5
D) 7 E) 6
46. Yerdəki canlılar üçün böyük əhəmiyyətə malik olan görünən işıq neçə yarım diapazondan ibarətdir? A) 7
B) 6 C) 5
D) 8 E) 9
47. Görünən işıq diapazonunun təsiri altında canlı aləmdə neçə mühüm proses baş verir? A) 6
B) 4 C) 5
D) 3 E) 7
48. Fotosintez prosesində hansı maddə iştirak edir? A) Karbon qazı B) Azot oksidi C) Ozon qazı D) Kükürd qazları E) Dəm qazı 49. Bitki üzərinə düşən Günəş enerjisinin neçə %-i fotosintez prosesinə sərf olunur? A) 1-5
B) 6-9 C) 10-12 D) 13-15 E) 16-20 50. Fotosintez prosesində kimyəvi xarakterinə görə neçə mühüm maddə əmələ gəlir edir? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
51. Fotosintez prosesində neçə qeyri-üzvi maddə iştirak edir? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
52. Fotosintez prosesində bioekoloji əhəmiyyətinə görə əsas hansı maddə yaranır? A) Karbohidratlar B) Zülallar C) Karbon turşuları D) DNT E) ATF
53. Bitki üzərinə düşən Günəş enerjisinin təqribən neçə %-i onun tərkibindəki suyun buxarlanmasına sərf olunur? A) 75
B) 70 C) 65
D) 60 E) 50
54. Orqanizmin gündüzün uzunluğuna reaksiyası necə adlanır? A) Fotoperiodizm B) Simbioz C) Amensalizm D) Mutualizm E) Transpirasiya 55. Xarici qıcıqlandırıcı faktorun təsirindən tropizmin neçə tipi əmələ gəlir? A) 6
B) 5 C) 4
D) 3 E) 2
56. Taksisin neçə tipi vardır? A) 6
B) 7 C) 8
D) 9 E) 10
57. Hansı xarici qıcıqlandırıcı faktorun təsiri altında xemotropizm əmələ gəlir? A) Kimyəvi faktorun B) İşığın C) Suyun D) Bərk səthin E) Havanın 58. Reotaksisi yaradan hansı qıcıqlandırıcı faktordur? A) Mühitin müqaviməti B) Kimyəvi faktor C) İşıq
D) Ağırlıq qüvvəsi E) Hava
59. Neçə saat intervalında baş verən ritmə sirikad ritm deyilir? A) 25
B) 8 C) 12
D) 18 E) 20
60. Yerdə ekoloji mühiti təmin edən enerji mənbəyi hansıdır? A) Günəş şüalanması B) Neft məhsulları C) Təbii qaz D) Biokütlə enerjisi E) Radioaktiv maddələrin enerjisi 61. Bitki səthindən suyun buxarlanması necə adlanır? A) Transpirasiya B) Fotosintez C) Fotoperiodizm D) Tropizm E) Taksis 62. Ozon qatı təbəqəsində ozon hansı elementdən əmələ gəlir? A) Oksigendən B) Azotdan C) Arqondan D) Karbon qazından E) Dəm qazıından 63. Qida hansı faktor qrupuna aiddir? A) Biotik B) Antropogen C) Abiotik D) Geofiziki E) İqlim 64. Ekologiyada nəmliyin neçə növündən istifadə edirlər? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
65. 1 m3 havanı doydurmaq üçün lazım olan su buxarının qramla miqdarı mühitin hansı parametrini xarakterizə edir? A) Maksimal nəmliyi B) Nəmliyi C) Nisbi nəmliyi D) Mütləq nəmliyi E) Rütubəti 66. Suda yaşayan orqanizmlər suyun duzluluq dərəcəsindən asılı olaraq neçə qrupa bölünürlər? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
67. Su qıtlığına çox dözümlü olan canlılar necə adlanırlar? A) Kserofillər B) Mezofillər C) Hidrofillər D) Qalofillər E) Hiqrofillər 68. Su qıtlığına dözümünə görə bitkilərin neçə ekoloji növü vardır? A) 5
B) 2 C) 3
D) 4 E) 6
69. Ən az yağıntı düşən rayon hansı kontinentdədir? A) Afrikada B) Amerikada C) Asiyada D) Avro-Asiyada E) Avstraliyada 70. Temperaturun səviyyəsinə və dəyişmə intervalına dözümlülüyünə görə canlıların neçə növlü müəyyən edilmişdir? A) 4
B) 3 C) 2
D) 5 E) 6
71. Temperaturun kiçik intervalda dəyişməsinə dözən canlılar necə adlanırlar? A) Stenotermlər B) Evritermlər C) Meqatermlər D) Termofil stenotermlər E) Psixrofil stenotermlər 72. Temperaturun böyük intervalda dəyişməsinə dözən canlılar necə adlanırlar? A) Evritermlər B) Stenotermlər C) Meqatermlər D) Psixrofil stenotermlər E) Termofil stenotermlər 73. Edafik faktorlara hansı obyektin xassələri aiddir? A) Torpaqların B) Atmosferin C) Hidrosferin D) Bitkilərin E) Heyvanların 74. Torpağın tərkibinə neçə əsas struktur komponentləri daxildir? A) 4
B) 3 C) 2
D) 5 E) 6
75. Torpaqdakı suyun neçə tipini müəyyən edirlər? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
76. Kolloid hissəciklər ətrafında nazik, möhkəm təbəqə şəklində birləşmiş hiqroskopik su gilli torpaqlarda torpağın ümumi çəkisinin təqribən neçə %-ni təşkil edir? A) 15
B) 10 C) 8
D) 5 E) 0,5
77. Torpağın saxlaya bildiyi suyun ümumi miqdarı necə adlanır? A) Nəmlik tutumu B) Ümumi nəmlik C) Nisbi nəmlik E) Maksimal nəmlik 78. Təbii suların qələviliyinin neçə növü vardır? A) 5
B) 4 C) 3
D) 6 E) 7
79. Təbii suların codluğu suda həll olmuş hansı ionlarının miqdarının cəmi ilə müəyyən edilir? A) Kalsium və maqnezium B) Natrium və maqnezium C) Kalsium və natrium D) Silisium və maqnezium E) Kalsium və silisium 80. Hansı ifadə suyun oksidləşmə dərəcəsini düzgün ifadə edir? A) Normal şəraitdə 1 l suda olan üzvi maddələri oksidləşdirən qüvvətli oksidləşdiricinin sərf olunan miqdarı suyun oksidləşmə dərəcəsi adlanır B) Normal şəraitdə 1 l suda olan üzvi maddələri oksidləşdirən zəif oksidləşdiricinin sərf olunan miqdarı suyun oksidləşmə dərəcəsi adlanır C) Normal şəraitdə 1 l suda olan üzvi maddələri oksidləşdirən qüvvətli hava oksigeninin sərf olunan miqdarı suyun oksidləşmə dərəcəsi adlanır D) Normal şəraitdə 1 m3 suda olan qeyri-üzvi maddələri oksidləşdirən qüvvətli oksidləşdiricinin sərf olunan miqdarı suyun oksidləşmə dərəcəsi adlanır E) 1 m3 suda olan üzvi maddələri oksidləşdirən hava oksigeninin sərf olunan miqdarı suyun oksidləşmə dərəcəsi adlanır 81. Torpaqda üzvi qalıqların parçalanması nəticəsində əmələ gələn amorf maddə necə adlanır? A) Humus B) Biokütlə C) Torpağın üst qatı D) Kolloid suspenziya E) Çürüntu 82. Biotik ritmlər əmələgəlmə mənbəyinə görə neçə qrupa bölünürlər? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
83. Korpuskulyar ionlaşdırıcı şüalanmanın neçə növü vardır? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
84. Beynəlxalq vahidlər sistemində ekvivalent dozanın vahidi hansıdır? A) Zv
B) Rad C) Ber
D) Kl/kg E) Bk
85. Bütün mənbələrin ionlaşdırıcı şüalanmasının orta illik dozası neçə Zv-dir? A) 2,0
B) 1,8 C) 1,6
D) 1,4 E) 1,2
86. Yerin Günəş ətrafında tam dövründə, Yerdə mövsüm dəyişkənlikləri baş verməsinə səbəb nədir? A) Yer oxunun ekliptika müstəvisi ilə 6633 bucaq əmələ gətirməsi B) Atmosferdə gedən təbii proseslər C) Günəş şüalanması intensivliyinin dəyişməsi D) Qütb gecəsi və gündüzünün uzunluğu E) İşığın intensivliyi və en dairəsinin dəyişməsi 87. Yerin təbii radiasiya fonu neçə komponentin əsasında formalaşır? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
88. Biotik reaksiyaları neçə əsas tipə bölmək olar? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
89. Homotipik reaksiyaların neçə əsas növü vardır? A) 6
B) 2 C) 3
D) 4 E) 5
90. Heterotipik reaksiyaların neçə əsas növü vardır? A) 9
B) 7 C) 8
D) 10 E) 11
91. Aşağıdakı faktorlardan hansı biotik faktorlar qrupuna aiddir? A) Parazitizm B) Temperatur C) Nəmlik D) Günəş şüaları E) İonlaşdırıcı şüalanma 92. Biotik reaksiyalara səbəb olan əsas faktor hansıdır? A) Qida ehtiyatlarına tələbat B) Edafik faktorlar D) Nəmlik E) Temperatur 93. Hansı reaksiya heterotipik reaksiya deyil? A) Qrup effekti B) Neytralizm C) Simbioz D) Əməkdaşlıq E) Parazitizm 94. Hansı reaksiya homotipik reaksiya deyil? A) Simbioz B) Kütlə effekti C) Qrup effekti D) İmprinting E) Növdaxili rəqabət 95. Hansı reaksiya heterotipik reaksiyadır? A) Mutualizm B) Kütlə effekti C) Qrup effekti D) İmprinting E) Növdaxili rəqabət 96. Hetorotipik reaksiyalardan insana ən çox xas olanı hansıdır? A) Yırtıcılıq B) Parazitizm C) Kirayəçilik D) Əməkdaşlıq E) Simbioz 97. Növün ən əsas əlaməti nədir? A) Genetik təcrid olunması B) Funksional əlaməti C) Davranış reaksiyaları D) Rəngi E) Seçdiyi təbii şərait 98. Populyasiya müəyyən ərazini (arealı) kifayət qədər uzun müddət, nəsillərlə, yüksək panmikasiya ilə məskun edən, başqa belə qruplardan bu və ya digər tərzdə təcrid olunan neçə növün fərdlərinin birliyidir? A) 1
B) 3 C) 5
D) 7 E) Bütün 99. Populyasiyanın yayıldı ərazi necə adlanır? A) Areal B) Biosenoz C) Biogeosenoz D) Ekosistem E) Ekoloji mühit 100. Hansı göstərici populyasiyanın əsas göctəricilərinə aid deyil? A) Növarası münasibətlər B) Doğum göstəricisi C) Ölüm göstəricisi D) Yerdəyişmə E) Növdaxili münasibətlər 101. Populyasiya daxilində qida və ərazi kimi ekoloji faktorların təsiri nəticəsində neçə əsas istiqamətdə mühüm hadisələr baş verir? A) 2
B) 3 C) 4
D) 5 E) 6
102. Genofondun formalaşdığı birlik hansıdır? A) Populyasiya B) Biosenoz C) Biogeosenoz D) Ekosistem E) Acaq heyvanların birliyi 103. Populyasiyalar və populyasiyanı təşkil edən fərdlər ərazidə neçə cür yayıla bilirlər? A) 3
B) 2 C) 4
D) 5 E) 6
104. Növlərin müxtəlif yaşayış mühitini mənimsəmək qabiliyyəti hansı parametrlə ilə ifadə edilir? A) Ekoloji valentliklə B) Adaptasiyla dərəcəsi ilə C) Aqressiya səviyyəsi ilə D) Sinbiozla əlaqəsi ilə E) Activlik radiusu ilə 105. Populyasiya genetikasının əsas qanununun adı nədir? A) Hardi-Vaynberqer qanunu C) Hekkel qanunu D) Hardi qanunu E) Vaynberqer qanunu 106. Eksponensional artima malik populyasiya necə adlanır? A) Mendel populyasiyası B) Hekkel populyasiyası C) Hardi populyasiyası D) Hardi-Vaynberqer populyasiyası E) Vaynberqer populyasiyası 107. Ən çox genetik yararsız yükə malik canlı hansıdır? A) İnsan B) Bitkilər C) Heyvanlar D) Mikroorqanizmlər E) Göbələklər 108. Hansı populyasiya Mendel populyasiyası adlanır? A) Eksponensial artan B) Artmayan C) Say tərkibi sabit qalan D) Say tərkibi azalan E) Say tərkibi dalğalanan 109. Aşağıdakı hansı düstur populyasiyada fərdlərin eksponensial artımını xarakterizə edir? A) B) r= a-b C) D) E) Yüklə 391,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|
