1. Fəlsəfənin predmeti və funksiyaları

4. Q

ədim dövr Azərbaycan fəlsəfəsi.Zərdüştlük 

Qədim  Azərbaycanda  dini-fəlsəfi  fikirlər  hələ  eramızdan  əvvəl  VII  əsrdəzərdüştilikdə  mövcud  olmuşdur.  Zərdüştliyin  formalaşması  b.e.ə.  IX-VII  əsrlərə  aid  edilir. 

Zərdüştilik bir sıra Şərq ölkələrində yayılmışdır.Zərdüştliyin ideyalarınıqısa şəkildə belə qruplaşdırmaq olar: 

1)dünyanın mövcudluğu xeyir və şərin, işıq və qaranlığın əbədi mübarizəsindən asılıdır. Xeyir, işıq Allahı Hörmüzvə şər, qaranlıq allahı isə Əhriman  hesab olunur. 

Onların arasında əbədi mübarizə gedir, insanlar onlar arasında mövqe seçməkdə azaddırlar.  

2)Zərdüştilik,  nəticə  etibarilə xeyrin  şər  üzərində, işığın  zülmət  üzərində  qələbəsinə  inam və  etiqaddır.  Gec-tez xeyir  qələbə  çalacaqdır, lakin insanlar fəaliyyətsiz 

halda durub bu qələbəni gözləməməli, özləri şərlə mübarizəyə qoşulub bu qələbəni daha da yaxınlaşdırmalıdırlar 

3)«Avesta»da köçəri həyat tərzi pislənir,oturaq həyat, əkinçilik isə təriflənir. Bununlada köçəri tayfaların hücumlarına etiraz bildirilir. 

4)Z

ərdüştə görə dünya tarıxi 12 min il uzanacaqdır. 

5)Z

ərdüştilikdə oda sitayiş ənənələri güclü olmuşdur. Bütün zərdüşt mənbələrində məşəl yanmışdır,oda qurban kəsilmiş, pərəstiş olunmuşdur.  

6)z

ərdüştliyin üçəsasprinsipi:insan özünün bütün fəaliyyətini «xeyir fıkir, xeyir söz və xeyir iş"in vəhdəti əsasında qurmalıdır. 

Z

ərdüştliyin  müqəddəs  kitabı  Avesta  (Qanun)  olub,  Vendidad,  Yasna  və  Vispered  adlı  üç  kitabdan  ibarətdir.Onlar  müxtəlif  vaxtlarda  yaranmış,  irili-xırdalı  21 

hiss

ədən  ibarətdir.Avestanın  əsas  ideyası  bundan  ibarətdir  ki,  dünyada  bir-birinə  zidd  olan  qüvvələr  arasında  daimi  mübarizə  gedir.Zərdüştüiyə  görə, 

xeyirqüvv

ələriəvvəl-axır şər qüvvələriüzərində qələbə çalacaq, şər həmişəlik yox olacaq.  

Az

ərbaycanda yaradılmış Avesta İran, Orta Asiya və başqa yerlərdə də yayılmışdır. Hazırdazərdüştilik Iranda kəbrlər, Hindistanda isə parslar arasında qalmaqdadır. 

Onların sayı 100 min nəfərdən artıqdır.