1. Fəlsəfənin predmeti və funksiyaları

2. Q

ədim Şərq fəlsəfəsi (Çin, Hindistan, Misir) 

E.

ə lV minilliyin sonu və III minilliyin əvvələrində qədim Misirdə və Babilistanda dünyanın anlaşılmasına dair ibtidai, sadəlövh baxışlar həmin ölkələrdəmifologiya və 

din

ə,riyaziyyat, astronomiya, astrologiyaya əsaslanırdı. 

Qədim misirlilərruhun ölməzliyini qəbul edirdilər və göstərirdilər ki, ruh bədən tam  saxlandığı təqdirdə ölmür. Ölülərin mumiyalanması adəti də həmin fikirdən irəli 

gəlmişdi.Danışılan dövrdə Misirdə riyaziyyat, astronomiya, həndəsə, mexanika elmləri inkişaf etmişdi. 

Şumer-akkad  mədəniyyəti  bizim  e.ə.  IY  minillikdə  Dəclə  və  Fərat  çaylarının  arasında  yerləşən  ərazidə  yaranmışdır.  Elə  buna  görə  də  ona  İkiçayarası 

(yunanca Mesopotamiya) deyilir. 

Şumer dastan və hekayələrində siyasət, cəmiyyət, əxlaq normaları və s. haqqında fikirlərə rast gəlinir. ”Nippurlu yoxsulun nağılı”,"Ağanın qul ilə söhbəti" adlı 

dastan v

ə hekayələr dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır.  

"Bilqamis  haqqında  dastan"  və  yaxud  “Hər  şeyi  bilən  adamın  dastanı”3500  il  bundan  əvvəl  gil  lövhələr  üzərində  yazılmış  və  dövrümüzə  qədər  gəlib 

çatmışdır.Dastandaölüm və həyat mövzusuna fəlsəfi baxış əsas yer tutur. 

Q

ədim Hindistan və Çin dünya sivilizasiyasının ən böyük mənbələrindəndir. E.a. I miniiliyin VI-V əsrlərindən Hindistanda fəlsəfə artıq müəyyən cərəyanlar, 

anlayışlar formasında mövcud  idi.  Burada varliq, materiya, insan,  həyat,  kainat və  s.  haqqında  əsasən  dini-mifolojifəlsəfi  baxışlar meydana çıxmışdı. Qədim  hind 

f

əlsəfi fikribrahmanizm  dini təlimi və  «Vedlər»də  («ved»  -  «bilik»  deməkdir)  ifadə  olunmuşdur.  «Vedlər»  -  allahların  şərəfinə  oxunan  dini  himnlərin və mahnıların 

m

əcmusu idi. 

B.e.

əYI-Y  əsrlərdəBuddizm  dini  təlimi  meydana  gəlmişdir.Bu  təlimin  banisi  Sidxatra  Qautamadır.”Budda”  –aydınlaşmış,ali  həqiqətə  çatmaq  mənasını  verir.Bu 

t

əlim”dörd xeyirxah həqiqəti”irəli sürür: 

1.İnsan həyatının bir hussəsi əazb çəkməkdir və ömrünün bütün dövrlərində onu əhatə edir 

2.Bu 

əzabların səbəbi var 

3.Bu izdirablardan indiki zamanda yaxa qurtarmaq mümkündür.Nec

ə? 

4.Düzgün iman seçm

əklə axmaq əməllərdən,düşmənçilikdən,böhtan atmaqdan əl çəkməklə öz daxilini təkmilləşdirmək yolu ilə. 

 E.

ə.VI-V əsrlərdən Hindistandalokayat və çarvak baxışları formalaşmışdır. 

Çind

ə  də  fəlsəfi  fikrin  meydana  çıxması  vəinkişafı,  Babilistan,  Misir,  Hindistan  və  başqa  Şərq  ölkələrinə  uyğun  olmuşdur.  Qədim  Çin  fəlsəfəsini  altı 

m

əktəb(konfusiyaçılıq, daosizm,moizm, naturfəlsəfə,legizm, adlar) təmsil edir. 

Konfusiyaçılıq- e.ə.VI əsrdə Konfutsiadı ilə bağlı dini-fəlsəfi etik cərəyandır. Yeni eranın ərəfəsində xüsusi dinə çevrilmişdir. Onun fələfəsinin əsas predmetini insan 

t

əşkil edirdi. Konfutsi insan tərbiyəsini, əqli və əxlaqi cəhətdən yüksək inkişaf etmiş insanı ön plana çəkir. 

---