1. Genotipi A1A1a2a2A3A3 bo‘lgan bo‘yi 170 sm li erkak va genotipi а1а1A2a2A3A3 bo‘lgan bo‘yi 165 sm li ayol avlodining bo‘y uzunligi qancha (sm) bo‘ladi?
A) 150, 160 B) 175, 160
C) 170, 165 D) 175, 180
2. G’o’za o‘simligida gultojbarglarning qirqilgan bo‘lishini В geni, gultojbarglarning tekis bo'lishini b geni ta’minlaydi. Noallel genning dominant alleli (S ) В genning faoliyatiga to‘sqinlik qiladi va tekis shaklni yuzaga chiqaradi. Gultojbarglari tekis va gultojbarglari qirqilgan o‘simliklar chatishtirilganda 288 ta qirqilgan, 480 ta tekis gultojbargli o‘simliklar olindi. Chatishtirish uchun olingan o‘simliklarning genotipini aniqlang?
A) BbSs x Bbss B) BbSs x Bbss
C) bbSs x BBss D) BbSS x Bbss
3. Ekologik piramida Fitoplankton – zooplankton - mayda baliqlardan iborat. Fitoplankton 6000 t bo‘lib, 75% qismi iste’mol qilindi, zooplankton ortgan massasining 25% qismi iste’mol qilinmadi. Mayda baliqlarning massasi necha kilogrammga ortadi?
A) 33750 B) 32620
C) 38502 D) 64823
4. Quyidagi ma’lumotlardan qaysi biri o'rmon yertuti uchun mos kelmaydi?
A) Energetik almashinuv jarayonining aerob bosqichi sitoplazmada, anaerob bosqichi mitoxondriyada kechadi
B) Harakat yo‘nalishi yorug'likning ta ’sir yo‘nalishiga bog‘liq bo‘lmagan harakatlanish fotonastiya deyiladi
C) Ko‘rinadigan nurlarning har xil spektrlarini fotopigmentlar orqali o‘zlashtiradi
D) Biogeotsenoz tarkibida produtsent sifatida birlamchi uglevod sintezida qatnashadi
5. Yapon lamirayasi qanday belgilari bilan yapon saforasidan farq qiladi?
1) Hujayra qobig‘i pektindan iborat
2) Generativ organlarga ega
3) Xlorofillga ega 4) Sporalar orqali jinssiz ko‘payadi
5) Tuban o‘simlik 6) Izogametalar orqali jinsiy ko‘payadi
A) 3,6 В) 2,4 С) 5,6 D) 3,5
6. Yomg‘ir chuvalchangining askaridadan farqli jihatlarni aniqlang?
1) Erkin hayot kechiradi 2) Yassi chuvalchanglardan kelib chiqqan 3) Noto’g’ri metamorfoz bilan rivojlanadi 4) Parazit organizm 5) Ichki organlari tana bo‘shlig‘ida joylashadi 6) Erkagining jinsiy sistemasi bilan
A) 2,5 В) 3,6 С) 1,6 D) 3,5
7. Odamda qonning yo‘nalishi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang?
A) Bo‘lmachalar qisqarganda tavaqali klapanlar ochiladi va qon qorinchalarga o‘tadi
B)Qorinchalar qisqarganda tavaqali klapanlar ochiladi va qon chap qorinchadan o ‘pka arteriyasiga chiqadi
C) Bo‘lmachalar qisqarganda yarim oysimon klapanlar ochiladi va qon qorinchalarga o‘tadi
D) Qorinchalar qisqarganda tavaqali klapanlar ochiladi va qon arteriya tomirlariga chiqadi
8. Birga yashash orqali har ikkala organizm ham foyda olishi (a) va bir turga mansub organizmlarning bir - birini yeb qo‘yishi (b) qanday nomlanadi?
A) a-Sinoykiya b-Kannibalizm
B) a-Hamsoyalik b- Kannibalizm
C) a-Hamtovoqlik b- Kannibalizm
D) a-Mutualizm b- Kannibalizm
9. II darajali konsumentning biomassasi 150 kg ga ortgan bo‘lsa, II va III darajali konsumentlarning umumiy biomassasini (kg) aniqlang? (Ekologik piramidani O‘simlik – chigirtka – kaltakesak - lochin tashkil etadi)
A) 165 B) 1650
C) 1665 D) 1500
10. Kaltakesakda tangachalarning tekis taqsimlanishi va tanasining kulrang bo‘lishi tangachalarning notekis va tanasi yashil bo'lishiga nisbatan dominantlik qiladi. Bu belgilar faqat jinsiy X xromosomada birikkan holda irsiylanadi. Tangachalari tekis taqsimlangan yashil urg‘ochi organizm digeterozigotali (dominant belgilardan birini otasidan, ikkinchisini onasidan olgan) erkak kaltakesak bilan chatishtirilsa, nasllarning necha foizi yashil, tangachalari tekis taqsimlangan bo‘ladi? (Krossingover foizi 8 ga teng)
A) 4 B) 27 C) 69 D) 48
11. Drozofila pashshasida tanasining kulrang bo‘lishi, ensiz qanot va tukchalarning bo‘lishi dominant holda irsiylanadi. Tana rangi va qanot shaklini aniqlovchi genlar to‘liq birikkan autosom genlardir. Tukchalarning mavjudligi boshqa autosomada joylashgan gen orqali aniqlanadi. Trigomozigota sariq rangli, ensiz qanotli va tukchalarsiz drozofila barcha belgilar bo'yicha gomozigota kulrang tanali, normal qanotli, tukchalarga ega drozofila bilan chatishtirildi. F1 duragaylarini o‘zaro chatishtirishdan olingan avlodning qancha qismi kulrang tanali, normal qanotli, tukli bo'ladi?
A) ¼ B) 3/16 C) 1/8 D) 1 /2
12. Mahbubaning tana massasi 70 kg bo‘lib, bir kunlik iste’mol qilingan uglevoddan hosil bo‘lgan jami energiya 2050 kkal ga teng. Ozuqadagi kunlik oqsil va yog’ miqdori teng bo'lib, uglevod miqdori ulardan 2,5 marta ko‘p. Tana haroratining doimiyligini ta’minlash uchun sarflangan energiya miqdorini (kkal) aniqlang?
A) 1710 B) 2260
C) 1130 D) 1680
1. Genotipi A1A1a2a2A3A3 bo‘lgan bo‘yi 170 sm li erkak va genotipi а1а1A2a2A3A3 bo‘lgan bo‘yi 165 sm li ayol avlodining bo‘y uzunligi qancha (sm) bo‘ladi?
A) 150, 160 B) 175, 160
C) 170, 165 D) 175, 180
2. G’o’za o‘simligida gultojbarglarning qirqilgan bo‘lishini В geni, gultojbarglarning tekis bo'lishini b geni ta’minlaydi. Noallel genning dominant alleli (S ) В genning faoliyatiga to‘sqinlik qiladi va tekis shaklni yuzaga chiqaradi. Gultojbarglari tekis va gultojbarglari qirqilgan o‘simliklar chatishtirilganda 288 ta qirqilgan, 480 ta tekis gultojbargli o‘simliklar olindi. Chatishtirish uchun olingan o‘simliklarning genotipini aniqlang?
A) BbSs x Bbss B) BbSs x Bbss
C) bbSs x BBss D) BbSS x Bbss
3. Ekologik piramida Fitoplankton – zooplankton - mayda baliqlardan iborat. Fitoplankton 6000 t bo‘lib, 75% qismi iste’mol qilindi, zooplankton ortgan massasining 25% qismi iste’mol qilinmadi. Mayda baliqlarning massasi necha kilogrammga ortadi?
A) 33750 B) 32620
C) 38502 D) 64823
4. Quyidagi ma’lumotlardan qaysi biri o'rmon yertuti uchun mos kelmaydi?
A) Energetik almashinuv jarayonining aerob bosqichi sitoplazmada, anaerob bosqichi mitoxondriyada kechadi
B) Harakat yo‘nalishi yorug'likning ta ’sir yo‘nalishiga bog‘liq bo‘lmagan harakatlanish fotonastiya deyiladi
C) Ko‘rinadigan nurlarning har xil spektrlarini fotopigmentlar orqali o‘zlashtiradi
D) Biogeotsenoz tarkibida produtsent sifatida birlamchi uglevod sintezida qatnashadi
5. Yapon lamirayasi qanday belgilari bilan yapon saforasidan farq qiladi?
1) Hujayra qobig‘i pektindan iborat
2) Generativ organlarga ega
3) Xlorofillga ega 4) Sporalar orqali jinssiz ko‘payadi
5) Tuban o‘simlik 6) Izogametalar orqali jinsiy ko‘payadi
A) 3,6 В) 2,4 С) 5,6 D) 3,5
6. Yomg‘ir chuvalchangining askaridadan farqli jihatlarni aniqlang?
1) Erkin hayot kechiradi 2) Yassi chuvalchanglardan kelib chiqqan 3) Noto’g’ri metamorfoz bilan rivojlanadi 4) Parazit organizm 5) Ichki organlari tana bo‘shlig‘ida joylashadi 6) Erkagining jinsiy sistemasi bilan
A) 2,5 В) 3,6 С) 1,6 D) 3,5
7. Odamda qonning yo‘nalishi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang?
A) Bo‘lmachalar qisqarganda tavaqali klapanlar ochiladi va qon qorinchalarga o‘tadi
B)Qorinchalar qisqarganda tavaqali klapanlar ochiladi va qon chap qorinchadan o ‘pka arteriyasiga chiqadi
C) Bo‘lmachalar qisqarganda yarim oysimon klapanlar ochiladi va qon qorinchalarga o‘tadi
D) Qorinchalar qisqarganda tavaqali klapanlar ochiladi va qon arteriya tomirlariga chiqadi
8. Birga yashash orqali har ikkala organizm ham foyda olishi (a) va bir turga mansub organizmlarning bir - birini yeb qo‘yishi (b) qanday nomlanadi?
A) a-Sinoykiya b-Kannibalizm
B) a-Hamsoyalik b- Kannibalizm
C) a-Hamtovoqlik b- Kannibalizm
D) a-Mutualizm b- Kannibalizm
9. II darajali konsumentning biomassasi 150 kg ga ortgan bo‘lsa, II va III darajali konsumentlarning umumiy biomassasini (kg) aniqlang? (Ekologik piramidani O‘simlik – chigirtka – kaltakesak - lochin tashkil etadi)
A) 165 B) 1650
C) 1665 D) 1500
10. Kaltakesakda tangachalarning tekis taqsimlanishi va tanasining kulrang bo‘lishi tangachalarning notekis va tanasi yashil bo'lishiga nisbatan dominantlik qiladi. Bu belgilar faqat jinsiy X xromosomada birikkan holda irsiylanadi. Tangachalari tekis taqsimlangan yashil urg‘ochi organizm digeterozigotali (dominant belgilardan birini otasidan, ikkinchisini onasidan olgan) erkak kaltakesak bilan chatishtirilsa, nasllarning necha foizi yashil, tangachalari tekis taqsimlangan bo‘ladi? (Krossingover foizi 8 ga teng)
A) 4 B) 27 C) 69 D) 48
11. Drozofila pashshasida tanasining kulrang bo‘lishi, ensiz qanot va tukchalarning bo‘lishi dominant holda irsiylanadi. Tana rangi va qanot shaklini aniqlovchi genlar to‘liq birikkan autosom genlardir. Tukchalarning mavjudligi boshqa autosomada joylashgan gen orqali aniqlanadi. Trigomozigota sariq rangli, ensiz qanotli va tukchalarsiz drozofila barcha belgilar bo'yicha gomozigota kulrang tanali, normal qanotli, tukchalarga ega drozofila bilan chatishtirildi. F1 duragaylarini o‘zaro chatishtirishdan olingan avlodning qancha qismi kulrang tanali, normal qanotli, tukli bo'ladi?
A) ¼ B) 3/16 C) 1/8 D) 1 /2
12. Mahbubaning tana massasi 70 kg bo‘lib, bir kunlik iste’mol qilingan uglevoddan hosil bo‘lgan jami energiya 2050 kkal ga teng. Ozuqadagi kunlik oqsil va yog’ miqdori teng bo'lib, uglevod miqdori ulardan 2,5 marta ko‘p. Tana haroratining doimiyligini ta’minlash uchun sarflangan energiya miqdorini (kkal) aniqlang?
A) 1710 B) 2260
C) 1130 D) 1680
13. Ribosoma uchun xos xususiyatlarni aniqlang? 1) Anabolizmda ishtirok etadi 2) Membranaga ega emas 3) Yadroda shakllanadi 4) Lipidlar hosil bo‘lishida qatnashadi 5) Tarkibida polisaxarid va oqsil mavjud 6) Aminokislotadan oqsil hosil qilishda ishtirok etadi
A) 2,4 В) 1,6 C) 2,5 D) 3,5
14. Rizosfera hujayrasining qaysi tuzilmasi nuklein kislotaga ega?
1) Ribosoma 2) Yadro 3) Mitoxondriya 4) Xloroplast
5) Yadrocha 6) Plazmida 7) Hujayra markazi
A) 4,3 B) 2,5 C) 6,7 D) 6,1
15. Palma (a), perlovitsa (b) va amyoba (c) ga tegishli ma’lumotlarni to‘g‘ri juftlang?
1) Avtotrof organizm 2) Prokariot organizm 3) Umurtqali hayvon 4) Eukariot organizm 5) Geterotrof organizm
6) Umurtqasiz hayvon
A) a-2 b-1 с-5 В) a-4 b-6 с-5
С) a-3 b-4 с-1 D) a-4 b-5 с-2
16. DNKning bitta zanjirida 800 ta purin asosi bo'lib, u umumiy nukleotidlarning 32%ini tashkil qiladi. DNKning qo‘sh zanjiridagi jami purin asoslari sonini toping?
A) 1200 B) 2500 C) 1600 D) 1250
17. DNK fragmentining 4/5 qismidan i-RNK sintezlandi. Agar DNKdagi jami nukleotidlar soni oqsildagi aminokislotalar sonidan 1560 ga farq qilsa, shu gen joylashgan DNK fragmentidagi fosfodiefir bog’lar sonini aniqlang?
A) 1799 B) 1798 C) 899 D) 898
18. DNK tarkibida 2700 ta vodorod bog‘i bo‘lib, adenin va timin orasidagi vodorod bog‘lari soni guanin va sitozin orasidagi vodorod bog‘lar sonidan 1,5 marta ko‘p. Mutatsiya natijasida nukleotidlarning 20 foizi yo‘qolgan bo‘lsa, mutatsiyaga uchramagan DNKdagi pirimidin asoslari sonini aniqlang?
A) 936 B) 2340 C) 1170 D) 1872
19. Quyidagi hodisalarning qaysi biri taqqoslash usuli yordamida o‘rganiladi?
1) Cherkez ikki urug’pallalilar sinfi, magnoliyatoyifa bo’limiga kirishi 2) Hujayra tirik organizmlarning tuzilish va funksional birligi hisoblanadi 3) Amfibiyalarning devon davrida kelib chiqishi 4) Bo‘r davrida sutemizuvchilarning xaltali va yo’ldoshli kenja sinf vakillarining paydo bo‘lishi
A) 1,2 B) 3,4 C) 2,3 D) 2,4
20. Quyidagi tushunchalarni tiriklikning tuzilish darajalariga mos ravishda to‘g‘ri ketma - ketlikda joylashtiring?
1) Mutualizm 2) Shaxsiy rivojlanish 3) Epikard
4) Ammonifikatsiya 5) Meyoz 6) Poliploidiya
7) Genofond
A) 6,5,3,2,7,1,4 B) 4,1,7,3,2,6,5
C) 3,2,5, 7, 6,4,1 D) 5,3,6,1,2,4,7
21. Tropik (a) va tog` (b) adaptiv tiplarga xos bo`lgan ma’lumotlarni aniqlang?
A) a-Energiya almashinuvi va termoregulyatsiya yaxshi rivojlangan b-Tanasi uzunchoq va ter bezlari ko`p rivojlangan
B) a-C vitamin kam iste`mol qiladi b-Qonda eritrositlar miqdori ko`p bo`lishi bilan gipoksiyaga moslashgan
C) a-Qo`l oyoqlari uzun va ko`krak qafasi tor b-Moddalar almashinuvi jadal va ko`krak qafasi keng
D) a-Issiqlik ko`p ajraladi ter bezlari yaxshi rivojlangan b-Ter bezlari ko`p va ter ko`p ajraladi
13. Ribosoma uchun xos xususiyatlarni aniqlang? 1) Anabolizmda ishtirok etadi 2) Membranaga ega emas 3) Yadroda shakllanadi 4) Lipidlar hosil bo‘lishida qatnashadi 5) Tarkibida polisaxarid va oqsil mavjud 6) Aminokislotadan oqsil hosil qilishda ishtirok etadi
A) 2,4 В) 1,6 C) 2,5 D) 3,5
14. Rizosfera hujayrasining qaysi tuzilmasi nuklein kislotaga ega?
1) Ribosoma 2) Yadro 3) Mitoxondriya 4) Xloroplast
5) Yadrocha 6) Plazmida 7) Hujayra markazi
A) 4,3 B) 2,5 C) 6,7 D) 6,1
15. Palma (a), perlovitsa (b) va amyoba (c) ga tegishli ma’lumotlarni to‘g‘ri juftlang?
1) Avtotrof organizm 2) Prokariot organizm 3) Umurtqali hayvon 4) Eukariot organizm 5) Geterotrof organizm
6) Umurtqasiz hayvon
A) a-2 b-1 с-5 В) a-4 b-6 с-5
С) a-3 b-4 с-1 D) a-4 b-5 с-2
16. DNKning bitta zanjirida 800 ta purin asosi bo'lib, u umumiy nukleotidlarning 32%ini tashkil qiladi. DNKning qo‘sh zanjiridagi jami purin asoslari sonini toping?
A) 1200 B) 2500 C) 1600 D) 1250
17. DNK fragmentining 4/5 qismidan i-RNK sintezlandi. Agar DNKdagi jami nukleotidlar soni oqsildagi aminokislotalar sonidan 1560 ga farq qilsa, shu gen joylashgan DNK fragmentidagi fosfodiefir bog’lar sonini aniqlang?
A) 1799 B) 1798 C) 899 D) 898
18. DNK tarkibida 2700 ta vodorod bog‘i bo‘lib, adenin va timin orasidagi vodorod bog‘lari soni guanin va sitozin orasidagi vodorod bog‘lar sonidan 1,5 marta ko‘p. Mutatsiya natijasida nukleotidlarning 20 foizi yo‘qolgan bo‘lsa, mutatsiyaga uchramagan DNKdagi pirimidin asoslari sonini aniqlang?
A) 936 B) 2340 C) 1170 D) 1872
19. Quyidagi hodisalarning qaysi biri taqqoslash usuli yordamida o‘rganiladi?
1) Cherkez ikki urug’pallalilar sinfi, magnoliyatoyifa bo’limiga kirishi 2) Hujayra tirik organizmlarning tuzilish va funksional birligi hisoblanadi 3) Amfibiyalarning devon davrida kelib chiqishi 4) Bo‘r davrida sutemizuvchilarning xaltali va yo’ldoshli kenja sinf vakillarining paydo bo‘lishi
A) 1,2 B) 3,4 C) 2,3 D) 2,4
20. Quyidagi tushunchalarni tiriklikning tuzilish darajalariga mos ravishda to‘g‘ri ketma - ketlikda joylashtiring?
1) Mutualizm 2) Shaxsiy rivojlanish 3) Epikard
4) Ammonifikatsiya 5) Meyoz 6) Poliploidiya
7) Genofond
A) 6,5,3,2,7,1,4 B) 4,1,7,3,2,6,5
C) 3,2,5, 7, 6,4,1 D) 5,3,6,1,2,4,7
21. Tropik (a) va tog` (b) adaptiv tiplarga xos bo`lgan ma’lumotlarni aniqlang?
A) a-Energiya almashinuvi va termoregulyatsiya yaxshi rivojlangan b-Tanasi uzunchoq va ter bezlari ko`p rivojlangan
B) a-C vitamin kam iste`mol qiladi b-Qonda eritrositlar miqdori ko`p bo`lishi bilan gipoksiyaga moslashgan
C) a-Qo`l oyoqlari uzun va ko`krak qafasi tor b-Moddalar almashinuvi jadal va ko`krak qafasi keng
D) a-Issiqlik ko`p ajraladi ter bezlari yaxshi rivojlangan b-Ter bezlari ko`p va ter ko`p ajraladi