1. His-tuyg'ular haqida tushuncha. Asosiy hissiy holatlar va ularning tashqi ifodasi

Irodaviy zo'r berish. Irodaviy aktning eng muhim bo'g'ini-qaror qabul qilish va uni ijro etishdir. Bu ko'pincha alohida hissiy holatning irodaviy zo'r berish sifatida tavsiflanadigan holatning kelib chiqishiga sabab bo'ladi. Irodaviy zo'r berish hissiy hayajon shakli bo'lib, kishining harakatga qo'shimcha motivlarni vujudga keltiradi. Irodaviy zo'r berish natijasida bir xil motivlarning haraktini to'xtatib qo'yib, boshqalarning harakatini xaddan ziyod kuchaytirish mumkin bo'ladi. Irodaviy kuch g'ayrat ishlatish natijasida dangasalik, qo'rquv, charchash kabilan ustidan qozonilgan g'alaba anchagina hissiy zavq beradi, o'z ustidan erishilgan g'alaba singari boshdan kechiriladi. Tashqi to'siq yengib o'tish lozim bo'lgan ichki qiyinchilik, ichki qarshilik kabi boshdan kechiriladigan bo'lsa, u irodaviy zo'r berishni talab qiladi.
Irodaviy kuch-g'ayrat odamlarning barcha qaxramonlik ishlariga zarur qism bo'lib kiradi. Irodaviy kuch-g'ayrat sarflash odati manonatli fe'l atvorni shakllantirishning majburiy shartidir.
Irodaning individual xususiyatlari. Iroda faoliyatning ichki qiyinchiliklarini yengishga qaratilgan ongli tuzilma va o'z-o'zini boshqarish sifatida avvalo o'ziga, o'z hissiyotlariga, xatti-harakatlariga hukmronlik qilishdir.
Abulyasiya-bu miya patologiyasi zaminida yuzaga keladigan faoliyatga intilishning yo'qligi, harakat qilish yoki uni bajarish uchun qaror qabul qilish zarurligini tushungan holda ish qila olmaslik.
Apraksiya-miya tuzilishining shikastlanishi natijasida kelib chiqadigan harakatlar maqsadga muvofiqligining murakkab buzilishidir. Agar nerv to'qimalarining buzilishi miyaning peshona qismlarida to'xtab qolsa, xattiqharkatlarni erkin to'g'rilashni buzilishida
namoyon bo'ladigan apraksiya boshlanadi. Bu berilgan programma va irodaviy aktning bajarilishini qiyinlashtiradi.
Irodaning ijobiy fazilatlari, uning kuchining namoyish qilinishi faoliyatning muvaffaqiyatini ta'minlaydi, kishi shaxsini eng yaxshi tomondan ko'rsatadi. Bu kabi irodaviy fazilatlarning ro'yxati juda katta: qaxramonlik, sabotlik, qat'iylik, mustaqillik, o'zini tuta bilish va boshqalar.
Qat'iylik-irodaning indhividual xususiyati bo'lib, mustaqil ravishda qaror qabul qilish hamda uni faoliyatda so'zsiz amalga oshirish qobiliyati va malakasi bilan bog'liq. Qat'iy odamda boshlangan motivlar kurashi tezda qaror qabul qilish va qarorni ijro etish bilan tugallanadi.