1-keys stadi

4-KEYS. MASTER VA KOMANDIR

AQSH mudofaa kuchlari o’zining yetakchilari va rahbarlik mashg’ulotlari bilan keng mashhur. Va haqiqatda shunday. Bu mudofaa birliklari, jamoalari va guruhlari duch kelayotgan holat turlarida muhim va ularda kuchli yetakchilari mavjud bo’lib, buyruqni oladigan va holatni tushunib nima qilishlari mumkinligini biladigan yetakchilari mavjud. Ammo qanday va qayerda rahbarlik uslubi ta’sir ko’rsatadi? Bunday turdagi holatlarning tabiatiga ko’ra kutilgan va qabul qilinganki, harbiy rahbarlar qattiqo’l, hissiyotsiz va qattiq bo’lishlari zarurmi?

Otasi harbiy dengiz floti kapitani bo’lgan, Holli Graf, harbiy dengiz kzuizerida kommandir bo’lgan birinchi ayol bo’lib, Konnektikutda yuqori maktab o’quvchilik paytidan buyon bu haqida orzu qilib kelar edi. 1985-yilda AQSH Harbiy Dengiz Floti Akademiyasini bitirish paytida uning yuqori rahbarlik qobilyati borligini hamkasblari tushunib yetishdi. Uning topshiriqlari aniq belgilangan-sayohat kemasida vayron qilish talabi, fregat, va vayron qiluvchida Pentagonning qirg’oqdagi vazifalarida va Villanova Universitetida harbiy instructor vazifalarini bajardi. Shunga qaramay Grafning “uning yomon tarafi unga USS Curtis Wilbur vayron qiluvchisida ijrochi ofitser yoki buyruq bo’lishda ikkinchi mansabini berilganida boshlandi.” Bir shaxs (Hozir nafaqaga chiqqan) aytadiki uning Curtis Wilburdagi safari “hayotidagi eng yomoni edi”. Grafning doimiy jamoani so’kishi uni shikoyat qilishga undadi, ammo hech nima qilinmadi. Bir necha yillardan so’ng, Graf AQSHning dengiz floti tarixida birinchi vayronkor USS Winston Chuechillning ayol komandiri bo’ldi. Dengiz floti kapitani Churchill kemasidagi vaqtini “uning karyerasida eng g’alati 200 dan ko’p kemalarga safarlar bo’ldi. Ruhiy holatlari har qanday kemada duch keladigan eng past holatda edi.” U Grafga jamoadan va kichik ofitserlardan nimani eshitayotganligini aytishga harakat qildi, ammo Graf uni to’xtatdi va bu haqida eshitishni xohlamasligini aytdi. So’ng, bir kecha Grafning karyerasidagi g’amgin holatni boshladi.

2003-yil Iroq urushining arafasida, Churchill Sitsiliyaning portidan ogohlantirmay, 9000 tonnalik kema larzaga kelib portning atrofini tozalab tashladi. 511 fut uzunligidagi kema oqim bo’yicha suzib ketganiga uzoq bo’lmagan edi. Komandir Graf qo’riqchi navigatorni turtdi va uni chetga surib yuborib baqirdi “Sen x___x mening kemani bunday holatda boshqardingmi?” Tartibsizlik va baqir chaqirning o’rtasida dengiz floti ruhoniysi aytdi “keyingi eshitilayotgan ovoz yomonroq edi.” Churchill kemasining matroslari ularning kemalari tartibsiz suzib ketganidan Grafning karyerasi batamom tugadi deya gumon qildilar va mamnuniyat bilan qo’shiq aytishni boshladlar “Ding Dong jodugar o’ldi!” U eshitayotganiga ishonmayotga edi. Hatto bugun ham ruhoniy bu yomon holatni tushunmayotgan edi, AQSH dengizchilari ochiqlik bilan kapitanlarini so’kayotgan edi yoki o’sha kapitan haqiqatda bunday haqoratlarga arzir edi. Ammo o’sh hodisa uning karyerasiga yakun yasamadi.

Grafning keyingi kapitan sifatida boshqaruvi boshqariluvchi reaktiv-kreyzer USS Cowpensda bo’lib bu uning uchun eng so’nggisi edi. Deyarli ikki yildan so’ng jamoasiga “shafqatsizlik va zolimona” munosabat ko’rsatgani uchunu vazifasidan 2010-yil yanvarda ozod etildi. Dengiz xarbiy floti inspektor generalining hisobotida “Vakolatda bo’lgan shaxslar qo’l ostidagilarga zolimlik va injiqlik bilan ziyon yetkazishlari ta’qiqlangan.” Ammo Graf shunday qildi “xo’rlash, haqorat qilish, ochiqdan ochiq yerga urish va og’zaki hujum orqali…Cowpensda buyruqni bajargan dengizchilar qo’pol til va tahqirlashga uchradilar…uning vazifalarini esa arang bajardilar.”