1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar

1. Borun birinci postulatı. qəbul edilmişdir ki, elektron nüvə ətrafında enerji şüalandırmadan yalnız hərəkət miqdarı momenti ( h / 2𝞹 ) n - ə bərabər olan dairəvi orbitlər üzrə hərəkət edə bilər. Yəni elektron nüvə ətrafında hər hansı istənilən deyil, yalnız radiusu mvr = (h / 2𝞹 ) n şərtini ödəyən orbitlər boyunca hərəkət etməlidir. Bu ifadə atom modelinin ifadəsi ( mv² / r = e² / r² ) birlikdə həll edildikdə ( v nəzərə alınmadan ) elektronun enerji şüalandırmadan nüvə ətrafında hərəkət edə biləcəyi dairəvi orbitlərin radiuslarını r_n hesablamaq üçün ümumi düstur alınır: r_n =( h² / 4 𝞹²me² ) n²

Bu düsturda h,𝞹,m və e-nin məlum qiymətləri yerinə yazıldıqda,

r_n = n² · 0,53 · 10^-8 sm = n² · 0,53 A⁰

Burada baş kvant ədədini göstərən n = 1; 2; 3; 4. Birinci orbitin radiusu 1²·0,53 A⁰ = 0,53 A⁰ ; ikinci orbitin radiusu 2²·0,53 A⁰ = 2,12 A⁰ ; üçüncü orbitin radiusu 3²·0,53 A⁰ = 4,77 A⁰ ; dördüncü orbitin radiusu 4²·0,53 A⁰ = 8,48 A⁰.

Elektron nüvə ətrafında istənilən orbit üzrə deyil, atomun dayanıqlı halını təmin edən müəyyən orbit üzrə hərəkət edir. Belə orbitlər stasionar orbitlər adlanır və onların radiuslarının bir – birinə nisbəti tam ədədlərin kvadratlarının nisbəti kimidir. 1² : 2² : 3² ... n² = r₁ : r₂ : r₃ ... r_n

Atomda enerjinin dəyişməsi (şüalanması və udulması ) fasiləsiz deyil, diskret xarakter daşıyır.Bu halda atomun enerjisi kvantlanmış olur. Elektronun nüvə ətrafında hərəkət etdiyi enerji səviyyələri kvant səviyyəlləri adlanır. Həmin səviyyilərin enerjisi bir-birindən fərqli olduğu üçün onlar E₁, E₂, E₃ ...və s. ilə işarə edilir. Nüvəyə yaxın səviyyənin az, uzaq səviyyələrin enerjisi isə çox olur. Atomun minimum enerjiyə uyğun gələn vəziyyəti onun normal halı adlanır.Atomun yüksək enerjili halı onun həyəcanlanmış halı adlanır.