1. kurikulumun əsaslari

daxili sualları- üçüncü; - əhalisi və nəqliyyatı,- dordüncü ekspert qrupuna
tapşırılır.Hər ekspert qrupu ona düşən hissəni öyrənir, müzakirə edir, sonra 
əvvəlki qruplara qaqyıdır, orada öyrəndikləri hissəni qrup üzvılərinə izah edirlər. 
İlkin qrup üzvləri qeydlər etməli, meydana çıxan sualları yazmalı, sonra bu suallar 
hər bir hissə üçün məsul olan ekspertlərə ünvanmalıdır.Üsulun gedişatında hansı 
bu problemlər yarana bilər: vaxtın uzanması, məlumat azlığı, çətinliyi, zəif 
təşkilatçılıq və s.SORĞU VƏRƏQƏLƏRİ VƏ MÜSAHİBƏ.Bu üsullar araşdırılan 
məsələ ilə bağlı fakt və hadisələr haqqında müəyyən qrupların ictimayi rəyini 
öyrənmək məqsədilə aparılır.Sorğu vərəqi araşdırılan məsələ ilə bağlı tərtib edilir 
və burada suallar qoyulur.Sorğuda iştirak edənlər bu vərəqi müstəqil doldurur. 
Müsahibə isə araşdırılan məsələ ilə bağlı məlumat almaq üçün aparılır. Bu üsuldan 
istifadə edərkən aşağıdakı mərhələlərin gözlənilməsi məqsədə müvafiq hesab 
edilir: -problemi müəyyən etmək; - İşi təşkil etmək(sorğu və ya müsahibə 
keçirmək üçün suallar hazırlamaq); -məlumatları toplamaq(sualların cavablarını 
toplamaq); - əldə olunmuş məlumatları təhlil etmək və ümumuləşdirmək.
İDEYALAR XALISI – Tədqiqat üsullarından biridir.Tədqiqat və nəticələrin 
çıxarılması mərhələlərində tətbiq olunur.Bu üsulun əsas məqsədi: - müəyyən 
olunmuş problemi, onun səbəblərini, səmərəli həlli yollarını axtarmaq; - 
diskusiya vərdişlərini formalaşdırmaq; - problemin müzakirəsi zamanı 
başqalarının fikirlərindən yararlanaraq yeniliklər öyrənmək, problemin həllində 
irəliləmək və s.Bu üsulu tətbiq edərkən müəllim şagirdləri 4-5 nəfərlik qruplara 
bölür.Dərsin əvvəlində və ya bir gün əvvəl müəllim araşdırılacaq mövzunu elan 
edir.Müəllim hər qrupa vatman kağızı, rəngli kağız zolaqlar, yapışqan və marker 
paylayır.Müəyyən olunmuş problemin səbəbləri həmin rəngli kağızlarda yazılır və 
vatman kağızına yapışdırılır.Daha sonra fikirlər qrup tərəfindən təqdim 
olunur.Növbəti mərhələdə isə müəllim şagirdlərə başqa rəngdə kağız zolaqlar 

---

paylayır və əvvəl yazdıqları problemin həlli yollarını yazmağı tapşırır.Həmin 
kağızlar da vatman kağızına yapışdırılır.Daha sonra müəllim şagirdlərə yapışqan 
kağızlar paylayır.Bu dəfə isə şagirdlər problemin həlli üçün bu ana qədər özlərinin
hansı hansı addım atdıqlarını və ya problemin həlli üçün nələri etməyə hazır 
olduqlarını yazılır.Sonra bu kağızlar lövhədən asılır və fikirlər təhlil olunur.Mövzu 
ilə bağlı ümumi müzakirə aparıldıqdan sonra nəticə çıxarılır.Bu üsulun tətbiqi 
zamanı qrup işlərinin tərtibatı önəmlidir.Tərtib olunmuş iş rəngarəng ideyalar 
xalısına bənzəməlidir.ESSE –prezentasiya təlim üsullarına aiddir.Kiçik və orta 
həcmdə olan, bir çox elmi sahəyə müraciət olunan nəsr janrıdır.ESSE fransız sözu 
olub, mənası sınaq, təcrübə, oçerk deməkdir.Tənqid və ədəbiyyatşünaslığın 
müəyyən bir problemi sərbəst surətdə izah etməsi ilə fərqlənən janrıdır.Daha çox 
ədəbiyyatda istifadə olunur.ESSEDƏ məqsəddəki fikri bildirmək üçün fəlsəfi ifadə, 
yanaşma, təhlildən istifadə edilir.Ədəbiyyatşünaslıq, avtobioqrafik, bioqrafiq 
məqalələr, psixoloji, tarixi, politoloji, siyasi və başqa təhlillər əsasən esse janrı 
üzərində qurulmuşdur.ESSE problemin sərbəst şəkildə qoyuluşudur.Essenin 
müəllifi seçdiyi problemi (ədəbi, etik, fəlsəfi, və s.) təhlil və izah edərkən ifadə 
tərzinin sistemli, ardıcıl, gəldiyi nəticələrin əsası, hamı üçün eyni dərəcədə məqbul 
olması qayğısına qalmır.Essenin əsasını fransız yazıçısı və humanist filosofu 
M.Monten qoymuşdur.Esse hər hansı problem haqqında şagirdlərin müstəqil 
düşüncələrini əks etdirən yazılı işdir,” etud”dur.Essenin həcmi bir səhifədən çox 
olmamçalıdır. Bir növ inşanın müasir versiyası da deyə bilərik. İnşadan fərqi isə 
həm həcmi, həm də məzmununun konkret bir suala şamil olunmasıdır.