1-Laboratoriya mashg‘uloti. Turli modellar tuzishga doir misollar yechish Maqsad

---

1-Laboratoriya mashg‘uloti. Turli modellar tuzishga doir misollar yechish 
 
Maqsad: 
talabalar Turli modellar tuzishga doir misollar yechish bo‘yicha 
ko‘nikma va malakaga ega bo‘lishini ta’minlash. 
 
Nazariy qism:
Umuman olganda, kompyuterli modellashtirishning metodologiyasida 
quyidagi yo‘nalishlarni ajratish mumkin:
1.
 
Geometrik yo‘nalishlarni tajribalarni tashkillashtirish koordinatalar 
tekisligida amalga oshiriladi. Kompyuter geometric obyektlarning xossalarini 
o‘rganish va matematik farazlarni tekshirishda modellarni qurish va ularni tadqiq 
etish vositasi sifatida ishlatiladi.
2.
 
Ikkinchi yo‘nalish turli xil harakatlarni modellashtirish bilan bog‘liq. 
Kompyuter modellari orqali turli xil harakatli masalalarni yechish mumkin. Bu 
ro‘y beradigan jarayonlarning mohiyatini chuqurroq va kengroq his qilishga, 
olingan natijalarni haqiqiy baholash va kompyuterda modellashtirish imkoniyatlari 
haqidagi tasavvurlarning kengayishiga olib keladi.
3.
 
Uchinchi yo‘nalish – kompyuter ekranida funksiya grafiklarini 
modellashtirish – kasbiy kompyuter tizimlarida keng qo‘llaniladi. Masalan, Logo 
dasturi funksiya grafiklari, tenglama va tenglamalar tizimini yechish va ularning 
natijalarini olish imkoniyatlarini beradi. Eng muhimi shundaki, kompyuterda 
modellashtirish texnologiyasidan foydalanish haqiqiy voqelikni anglashda, bilish 
jarayonini amalgam oshirishda yangi bosqich rolini o‘ynaydi.
Ma’lumotlar modellari shakli qanday bo‘lishidan qat’iy nazar quyidagi 
talablarni bajarishi kerak:
1.
 
Soddalik. Ma’lumotlar modeli kam sondagi bog‘lanishli tuzilish 
turlariga ega bo‘lishi lozim.
2.
 
Yaqqollik. Ma’lumotlar modeli vizual (ko‘zga ko‘rinadigan, 
tasvirlanadigan) bo‘lishi kerak.
3.
 
Qismlarga bo‘linishi. Ma’lumotlar modeli ma’lumotlar omborida 
oddiy o‘rin almashtirish imkoniyatiga ega bo‘lishi lozim.
4.
 
O‘rin almashtirish. Ma’lumotlar modeli o‘ziga o‘xshash modellar 
bilan almashtirilish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.
5.
 
Erkinlik. Ma’lumotlar modeli aniq bo‘lakchalarnigina o‘z ichiga 
olmasligi lozim.
Yuqorida ko‘rsatilgan talablar ham yaratiladigan modellarning idealligini 
ta’minlay olmaydi. Chunki modellashtirishda haqiqiy obyektning ba’zi bir muhim 
xususiyatlarigina ishtirok etadi, xolos.
Topshiriqlar: 
1.
Kvadrat tenglamani yechish modelini yozma shaklda tuzing. 
2.
Kvadrat tenglamani yechish modelini blok-sxemasini tuzing. 
3.
Uchburchak yuzini topish modelini yozma shaklda tuzing. 
4.
Uchburchak yuzini topish modelini blok-sxemasini tuzing. 
5.
Uchburchak turini topish modelini yozma shaklda tuzing. 
6.
Uchburchak turini topish modelini blok-sxemasini tuzing.