1. Manzu: Inson va fuqarolarning huquq va erkinliklarini kafolatlari

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi davlat hokimiyati organlari tizimida qanday o‘rin tutadi?

O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi (Parlamenti) davlat hokimiyati organlari tizimida katta ahamiyatga ega bo'lgan birinchi nazorat organidir. Oliy Majlis, mamlakatning boshqaruv organlariga o'z nazoratini ta'minlaydi va ularning faoliyatini nazorat qiladi. Quyidagi yo'llarda Oliy Majlis davlat hokimiyati organlari tizimida o'rin tutadi:

1. Qonun hokimiyati: Oliy Majlis qonun hokimiyati organi sifatida faoliyat ko'rsatadi. Ular qonunlar, qonunlar to'plami va boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni qabul qilish, o'zgarishlar kiritish yoki tanaffus etish jarayonlarini amalga oshiradi.

2. Nazorat va kontrol: Oliy Majlis qonuniy organlarni nazorat qilish va ularning faoliyatini tekshirishda asosiy vakolatga ega. Ular davlat organlarining faoliyatini qonunlar va Konstitutsiya bo'yicha tekshirib chiqish, huquqiylik darajasini baholash, huquqiy takliflarni ko'rib chiqish va boshqa muhim nazorat vazifalarini bajaradilar.

3. Milliy bajarganlik: Oliy Majlis jamiyatning manfaatlarini ko'rib chiqish va uning istaklarini ifodalaydigan muhim forum sifatida ham xizmat qiladi. Ular xalqning boshqaruv organlari bilan o'zaro munosabatlarni ta'minlaydilar va milliy bajarganlikni ta'minlashda muhim rol o'ynaydilar.

Oliy Majlis mamlakat boshqaruvining muhim tizimi bo'lib, mamlakatning huquqiy va demokratik hokimiyati tizimining asosiy qismini tashkil etadi. Ular mamlakat boshqaruvining qonuniy va huquqiy o'rnini ta'minlash, milliy va xalqaro siyosatni shakllantirish, huquqni muhofaza qilish va milliy bajarganlikni ta'minlashda muhim vazifalarga ega.

2. 
   O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining avvalgi Oliy Kengashdan farqli jihatlari nimalardan iborat?
   

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi (Parlament) avvalgi Oliy Kengashdan (Oliy Majlis) farqli jihatlari bir nechta muhim o'zgarishlar bilan bog'liqdir:


1. Tuzilishi va vazifalari: Avvalgi Oliy Kengash (1995—2005) Senat va Qonunchilik Palatasidan iborat edi. Keyinchalik Oliy Majlis nomi o'zgartirildi va uning tuzilishi va vazifalari o'zgartirildi. Hozirgi Oliy Majlis ikki xil palatalardan (Senat va Qonunchilik Palatasi) iborat va 150 deputatdan (oylovchi a'zolar) tashkil topgan.


2. Fuqarolarning representativligi: Avvalgi Oliy Kengashda Senat a'zolari Prezident tomonidan tayinlangan va ular tashqi ijtimoiy tomonlardan kelgan a'zolardan iborat edi. Hozirgi Oliy Majlisda Senat a'zolari hududlar tomonidan saylandi va ular xalqning o'zlariga berilgan to'g'ri tanlovlar orqali saylandi.


3. Qonun hokimiyati va nazorati: Hozirgi Oliy Majlisda deputatlar qonun hokimiyati organlari bo'lib, qonunlarni qabul qilish, o'zgartirish yoki tanaffus etish uchun mas'uliyatga ega. Ular aynan huquqiy hokimiyatni amalga oshirish, boshqa davlat organlarining faoliyatini nazorat qilish, milliy bajarganlikni ta'minlash va boshqa huquqiy vazifalarni bajarishda ishtirok etishadi.


4. Demokratik representativlik: Hozirgi Oliy Majlisda deputatlar xalq tomonidan ifodalangan mustaqil tanlovlar natijasida saylandilar va ular xalqning ta'sirini o'zlariga olgan tufayli demokratik representativlik prinsiplarini ta'minlaydilar.


Bu farqliliklar Oliy Majlis tuzilishini, a'zolarining saylanish tartibini va demokratik representativlikni o'zida aks ettiradi. Hozirgi Oliy Majlis fuqarolarning o'zlariga berilgan tanlovlar natijasida saylandi va bu demokratiklik, representativlik va huquqiy hokimiyatni kuchaytirishda muhim o'zgarishlar olib kelgan.

3. 
   O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining konstitutsiyada mustahkamlangan vakolatlari?
   

O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi (Parlament) Konstitutsiyada belgilangan mustahkam vakolatlarga ega. Bu vakolatlar, Parlamentning huquqiy va qonuniy to'g'risidagi hujjatlarni qabul qilish, o'zgartirish yoki tanaffus etish va boshqa barcha asosiy qonuniy amallarni amalga oshirishga oid bo'lgan muhim masalalarni o'z ichiga oladi. Quyidagi konstitutsion vakolatlar Oliy Majlising muhim vakolatlarini belgilaydi:


1. Qonun qabul qilish: Oliy Majlis qonunlar va qonun hujjatlari to'plami, davlat byudjetini, davlatni boshqarishga oid qonunlarni qabul qilish huquqiga ega. Ular yangi qonunlar yaratish, mavjud qonunlarni o'zgartirish, tanaffus etish va qonunlarni qabul qilish uchun tartibga solish huquqiga ega.


2. Prezidentlik farmonlarini tasdiqlash: Oliy Majlis Prezidentning imzog'ini olish yoki imzoni tasdiqlash shart emas Prezidentlik farmonlarini, masalan, boshqa davlat organlari rahbarlarining tayinlanishi, diplomatik munosabatlar, amniyat va mudofaa masalalari kabi katta muhim farmonlarni ko'rib chiqish huquqiga ega.


3. Konstitutsiya va huquqni muhofaza qilish: Oliy Majlis Konstitutsiya to'g'risidagi o'zgarishlarni amalga oshirish, huquqni muhofaza qilish, huquqiy tizimni mustaqil hayotda olib borish, davlat organlarining faoliyatini nazorat qilish va boshqa huquqiy masalalarda ishtirok etish huquqiga ega.


4. Davlat byudjetini maqbul qilish: Parlament davlat byudjetini, soliq siyosatini va moliyaviy hisobotchilar to'plamini maqbul qilish, budjetni ko'rib chiqish va uni tasdiqlash huquqiga ega.


5. Prezidentning yo'riqnomalariga javob berish: Oliy Majlis Prezidentning huquqiy imzog'ini olish shart emas, ammo u Prezidentning yo'riqnomalariga javob berish, ularni tartibga solish va tushuntirish huquqiga ega.


Bu mustahkam vakolatlar Oliy Majlising mamlakatning qonuniy va huquqiy tizimini shakllantirish, huquqni muhofaza qilish, demokratik hokimiyat va qonun hokimiyatini amalga oshirishda muhim rollarni bajarish uchun berilgan. Bu vakolatlar mamlakat boshqaruvining demokratik va huquqiy tizimining asosiy qismini tashkil etadi.

4.