5.1.2. Shtammlarning patogenligini aniqlash Produtsent mikroorganizmlarni PDK ni eksperimental asoslash bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalarga muvofiq, sanoat shtammlari xossalari, tayyor shakldagi preparatlari xususiyatlari va atrof - muhitning gigienik tavsiflash uchun etiologik modellar qo‘llaniladi (5.2- rasm). Buning uchun o‘rganilayotgan shtammning hujayralari laboratoriya hayvonlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri (teri ostiga, qorin bo‘shlig‘iga yoki tomir ichiga) ularning organlarining qarshiligini kamaytiradigan (past harorat, γ - nurlanish va boshqalar) sharoitlarda yuboriladi va organizmda shtammning patogenligi va virulentligini aniqlanadi.
Tadqiqotlarni olib borishda yosh laboratoriya hayvonlaridan foydalanadi: oq sichqonlar (tana vazni 16-18 g), oq kalamushlar (tana vazni 160-180 g), dengiz cho‘chqalari (tana vazni 200-250 g), quyonlar (tana vazni 1500-2000 g). Bir xil eksperimentlarda nazorat guruhlarini shakllantirish tana vazni bir xil, xulq-atvori bir xil, umumiy holati o‘xshash, qondagi leykotsitlar tarkibi va tananing normal mikroflorasi holati bir xil turdagi (populyatsiya) hayvonlarda amalga oshiriladi.
Virulentlik darajasi miqdoriy jihatdan aniqlanadi LD50 - moddaning o‘ldiradigan dozasi (mg/kg) organizmga kiritilganda hayvonlarning 50% o‘limiga olib keladi. Har bir hayvonning alohida - alohida burun bo‘shlig‘iga, qorin bo‘shlig‘iga yoki oshqozonga 104 - 108 miqdorida mikroorganizmlar shtammlari suspenziyasini kiritish orqali LD50 ni aniqlanadi. Suspenziyaning hajmi: qorin bo‘shlig‘iga yuborish - 1,0 yoki 3,0 ml, burun bo‘shlig‘iga (intranazal) - 0,007-0,05 ml, oshqozonga yuborish - 0,05-0,25 ml tashkil etadi. Tajriba hayvonlarining omon qolishi va ularning umumiy holati 30 kun davomida nazorat qilinadi.
Kiritish usullari
