1-ma’ruza. Kirish. Kompyuter tarmoqlarining rivojlanish bosqichlari, kompyuterlarning avlodlari va ularning imkoniyatilari, kompyuterlarda qo‘llanilgan protokollar, ilovalar va texnologiyalar

Kompyuter tarmoqlarining protokollari, ilovalar va texnologiyalari 
haqida umumiy tushunchalar. Kompyuter va tarmoq texnologiyalari hududlar 
bo‘yicha tarqoq taqsimlangan hisoblash vositalarini yagona tizimga birlashtirish 
zarurati tufayli kelib chiqqan ma‘lumotlarni qayta ishlash tizimlarining rivojlanish 
yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Bunda protokollar, tarmoq texnologiyalari 
foydalanuvchilarga keng turdagi xizmatlar to‘plamini taqdim etadi hamda vazifasi 
bo‘yicha turli xil bo‘lgan avtomatlashtirilgan ma‘lumotni taqsimlangan holda qayta 
ishlash tizimlarini yaratish imkonini beradi. Hozirda tarmoq texnologiyalari jadal 
sur‘atlarda rivojlanmoqda. Uzatiluvchi axborot hajmining ortib borishi, tarmoqlar 
ko‘lami hamda tarmoqlararo trafik hajmining ortib borayotgani ishlab 
chiqaruvchilarni yangi axborotlarni ajratish, uzatish usullarini, marshrutizatsiya va 
kommutatsiya hamda tarmoqlararo trafikni optimallash va samaradorlikni oshirish 
maqsadida ularni kombinatsiyalashning yangi usullaridan (yangi usul yaratish yoki 
borlarini kombinatsiyalash) foydalanuvchi yanada samarador va ―aqlli‖ 
qurilmalarni yaratishga undamoqda.
Bu jarayonda bir necha omillarga ahamiyat berish lozim: aloqa qoidalari, 
protokollar/standartlar va protokollar steki.
 Aloqa qoidalari aloqa o'rnatilishini ta‘minlaydi. Bunda qoidani 
o’rnatishda:

Uzatuvchi va qabul qiluvchi aniqlab beriladi; 

Aloqaning umumiy ‗tili‘ va ‗grammatika‘si belgilanadi; 

Tezlik va yetkazib berish muddati aniqlanadi; 

Tasdiqlash yoki kelishish talablari belgilanadi. 
Xabarlarni kodlashda: 

---


Ma'lumotni boshqa maqbul shaklga o'tkazish jarayoni kelishiladi. 
Xabarni formatlash va inkapsulyasiyasi;