1-Ma’ruza Mavzu. Mahsulot omborlari uskunalari reja

Tegirmon futerovkalari (koplamalari)
Tegirmon barabanining devorlari sharlar va rudalarning urilishi, u erda buladigan fizik kuchlar ta’siri natijasida eylanib ketmasligi maksadida barabanning ichki kismlarida ximoya koplamalari – futerovkalar joylashtiriladi. Bu futerovkalar yanchilayotgan rudalarning kattiklik darajasiga karab xar 6–8 oyda almashtirib turiladi. Odatda futerovkalar marganetsli va xromli po‘latlardan yoki chuyanlardan tayyorlanadi. Katta diametdagi sharlar yuklaganda kuyma marganetsli po‘latdan tayyorlangan futerovkalardan foydalaniladi. Kichik tegirmonlar uchun futerovka plitkalarining kalinligi 50mm dan katta buladi, katta tegirmonlar uchun esa futerovka plitkalarining kalinligi 130 – 150 mm gachabuladi. futerovka plitalarining profili kuyidagi 18 rasmda kursatilgan.





a, b va v rasmlar aloxida plitalari barabandan tashki xo-latda bulib barabanga boltlar yordamida kotiri-ladi. g rasmda esa oxirgi konstruksiyalarda ishlab chi-karilgan futerovkalar joyi-ga osonlikcha urnatiladi. Sement ishlab chikarish sanoatida kullaniladigan tegirmonlarning «tovonli» futerovka plitalari (Rasm. 19) marganetsli pulatdan tayyorlanadi. Bunday fute-rovkalar baraban-ning yuza kismida sharlarni zanjir-sifat uzluksiz boglanib ayla-nishini ta’minlaydi. «Tovonning» yuzasida kattik yuza katlamining xosil bulishi, futerov-kaning sharlar urilishi ta’sirida emirilishi muddatini uzaytiradi.

Har xil profildagi futerovkalarni tatbik etib sinab kurganda, marganetsli po‘latdan tayyorlangan “Norilsk III” (Rasm 20a) profilidagi futerovka I – boskich sharli tegirmonlarda sharlar 100 – 125mm bo‘lganda xizmat vakti uzayib metal sarfining kamayishi kuzatildi.

Nikel rudalarini kayta ishlaganda II boskich tegirmonlarda “Norilsk IV” (Rasm 20b) profilida tayyorlangan futerovkalardan foydalanilganda bu futerovkalarning xizmat muddati z yilga uzaydi¹.

Bundan tashkari sharli tegirmonlar uchun rezinali futerovkalar mavjud bo‘lib, bu futerovkalardan II va III – boskich yanchish jarayonlarida kullaniladi. Unda sharlarning diametri 80 mm dan oshmasligi talab kilinadi. Rezinali futerovkalardan foydalanilganda ularning massasi metall futerovkalarga nisbatan 80–85% yongil buladi va yanchish sexlaridagi shovkin pasayibgina kolmasdan chidamliligi xam 2-3 martagacha oshadi. Barabanning rezina futerovkalari kalinligi 50mm dan 80 mm gacha buladi.
Respublikamiz regionida joylashgan gidrometallurgiya zavodlari va boyitish fabrikalarini shu jumladan viloyatimiz dagi GMZ –1, GMZ –2, GMZ–3 larni yanchish sexlarida tegirmonlarning futerovkalarini Navoiy mashinasozlik zavodi ta’minlab beradi. Olmalik misni boyitish zavodini esa Bekobod metall kuyish zavodi ta’minlaydi.