1-Машғулот

Ishni bajarish tartibi.
Tekshiriluvchiga stulga o`tirish va ko`zini yumish taklif 
etiladi. Taktil sezgirligining bo`sag`asini barmoqning uchidan tekshirishni boshlash 
kerak. Estiziometrning oyoqchasini sekinlik bilan kaftga, yelkaning oldinga qismi, 
yelkaga, bo`yin va orqa qismiga o`tkaziladi. Estiziometr ikki oyoqchasini bir vaqtning 
o`zida bosimsiz holda tekizing. Kutilib sezilganda estiziometrning oyoqchasini sekinlik 
bilan qarating, masofani har safar 1 mm. oshira boring va ketma-ket teriga tekkizishni 
davom ettiring. Estiziometrning oyoqchalari qaysi masofadaligida tekshiriluvchi qo`l 
barmog`ining uchi kaft ikki nuqtaning tekkanligini sezganligi yoziladi. Kuzatilgan 
hodisalarni jadvalga yozing: 
22-jadval 
Terining qismlari 
Taktil sezgirlik bo`sag`asi
(estiziometr oyoqchalarining masofasi) 
Barmoq uchlari 
Kaft 
Bilak 
Bo`yin 
Orqa 
 
 
 
 
 
 
24 - rаsm. Estеziоmеtrlаr 
Topshiriq
. 
Kuzatilgan hodisalarni jadvalga yozing: 
1. Taktil sezgirligi qaysi retseptorlarga ta`luqli? 
2. Taktil reaktsiya bo`sag`asining kengligi deb nimaga aytiladi?
 

---

57 
30-Laboratoriya mashg’ulot. 
Faol diqqatni aniqlash. 
 Ishdan maqsad:
Talabalarda sonlarni topish usuli bilan faol diqqatning 
kanstentratsiyasini aniqlash. 
Ishni bajarish uchun kerakli narsalar:
1 dan 25 gacha tartibsiz raqamlar
yozilgan 
40x40sm 4 ta jadval (1,2,3,4) sekundomer yoki sekundamer strelkasi bor 1-soat. 
Tajriba yoshli o’smirlar va talabalarda olib boriladi. Har bir yoshdan uchta odam 
bo’lishi kerak. 
Ishni bajarish tartibi.
 
Faol diqqatni aniqlash va uni yoshga qarab o’zgarishi faol
diqqatnining fiziologik mexanizimi bosh miya katta yarim sharlarda optimal qo’z-
g`alish o’chog`ini vujudga keltirishdur. Optimal qo’zg`alish o’chog`ini vujudga
kelishini I.P.Pavlov bosh miya katta yarim sharlarini ijodiy bo’limi deb nomlaydi.
Ijodiy bo’limda qo’zg`alishi qancha yuqori bo’lsa, yangi shartli refleks shuncha 
intensiv hosil bo’ladi. Faol diqqatning davomililigi o’smirlarning yoshiga bog`liq. 
Bola qancha yosh bo’lsa tormuzlanish jarayoni shuncha bo’sh va qo’zg`alish 
miya yarim sharlarida shuncha tez irradiatsiyalanadi. Faol diqqatning davomiligi 
13-14 yoshda 30 min 15-16 yoshdaa 40 min kattalarida 55-60 min shuning uchun, 
dars mobaynida aqliy mehnat turini bir necha martda o’zgartirishi kerak. Faol 
diqqatni kansetrasiysi haqida jadvalda keltirilgan raqamlarni topish tezligidan bilish
mumkin. Agarda jadvalda yozilgan 1 dan 25 gacha raqamlarni 30-40 sek topilsa
diqqatni kansentratsiyasi yahshi hisoblanadi, 45-60 sekunda topsa qoniqarliy va
nihoyatda 60 sekundan ortiq vaqtda topsa qoniqarsiz hisoblanadi.