1-Машғулот

 
21-Laboratoriya mashg’ulot. 
Nafas jarayonlairni qayd qilish. 
1-ish. Nafasni to`xtatib turish funktsional sinamasi.
 Ish anjomlari
:
sekundomer. Tekshirish odamda utkaziladi. 
Ishni bajarish tartibi;
 
erkin nafas olish va nafas chiqarishda nafasni tutib turish 
vaqti aniqlanadi. Tekshiriluvchi 3-4 minut davomida erkin nafas oladi va odatdagi 
nafas chiqarishdan so`ng, chuqur nafas oladi va chuqur nafas chiqaradi. Undan so`ng 
imkoni boricha uzoq vaqt nafasni to`xtatib turadi. Bu ishni 3 marta takrorlab, o`rtacha 
qiymatni oladi.
Topshiriq
:
tajriba natijalarni daftaringizga yozing va solishtiring 
 
2-ish. Odamning nafas harakatlarini yozish. 
Nafas olish va nafas chiqarish vaqtida ko`krak qafasi kengayib-torayib turadi. 
Bunday nafas harakatlarini yozishda pnevmograf degan asbobdan foydalaniladi. Bu 
asbob ko`krakka qo`yiladigan rezina xaltadan iborat bo`lib, xalta rezina naycha orqali 
Marey kapsulasi va nasos bilan birlashtirilgan. 
Ishning maqsadi:
Nafas harakatlarini yozib olish usullari bilan tanishish va yozib 
olingan pnevmogrammani analiz qilishni o`rganishdan iborat. 
Ishni olib borish uchun zarur bo`lgan jihozlar:
Pnevmograf, kimograf, rezina 
naycha, qisqich, vaqtni yozib oluvchi soat. 
 
 
 
 
 
 
 

---

40 
19-rasm; Nafas harakatlarini yozib olish. (pnevmografiya) 
Ishni bajarish tartibi;
Buning uchun pnevmografni tekshiriluvchi odam ko`krak 
qafasining pastki qismiga o`rab bog`lanadi. Marey kapsulasidagi yozadigan peroni 
dudlangan baraban sathiga tegizib, rezina nasos yordamida xalta ichiga havo 
yuboriladi va u chiqib ketmasligi uchun rezina naycha nasosdan yuqorida qisqich 
bilan qisiladi. Ko`krak qafasi kengayganda rezina xalta ichidagi havo siqilib, Marey 
kapsulasiga o`tadi va yozadigan pero yuqoriga ko`tariladi. Ko`krak qafasi 
torayganda, aksincha, havo Marey kapsulasidan yana xalta ichiga kiradi va yozadiga 
pero pastga tushadi. Shunday qilib, xaltadagi bosim o`zgarganda, yozadigan pero 
harakatga keladi va bu harakat barabanga yozib olinadi. Shu yo`l bilan ko`krak 
qafasining yuqori, o`rta qismidan va qorindan nafas olish va chiqarish harakatlarini 
quyidagi hollarda: 
a) tinch nafas olish vaqtida; b) tez va chuqur nafas olish vaqtida; 
v) uzoq nafas olmay turilganda; g) gaplashib turgan vaqtda yozib olish kerak. 
Topshiriq
: 
Tajriba natijalarini qayd qiling va savollarga javob bering. 
1. Nafas olish va chiqarish harakatlarini tezligi nimalarga bog`liq? 
2. Tinch holatdagi odam bir minutda necha marta nafas olib, chiqaradi?