1-mavzu: bog‘LANISH VA bog‘lanish reaksiyalari. Kuch momenti. Reja: Bog‘lanish va bog‘lanish reaksiyalari

, 
𝒀
⃗⃗⃗
𝒐
, 
𝒁
⃗⃗⃗
𝒐
tashkil etuvchilarga ajratiladi. 
Ularning 
qiymatlari muvozanat shartini ifodalovchi muvozanat tenglamalaridan aniqlanadi. 
Aniqlangan 
𝑿
⃗⃗⃗
𝒐
, 
𝒀
⃗⃗⃗
𝒐
, 
𝒁
⃗⃗⃗
𝒐
tashkil etuvchilar qiymatlari orqali 
𝑅
𝑜
ning miqdori va 
yo‘nalishi topiladi. Podpyatnik (tagtavon – tiralib turgan podshipnik) reaksiya kuchi 
ham xuddi shu usulda aniqlanadi (1.6b- rasm). Sferik sharnirga taaluqli 
fotoaparatlarning shtatividagi zuxbirli tutgich, inson va hayvonlarning ko’pgina 
suyaklarining birlashgan joylari zoldirli sharnirga misol bo’la oladi. 
1.6
a - rasm 
1.6 b- rasm 
 
 

---

Vaznsiz sterjenlar vositasidagi sharnirli bog‘lanish. 
Uchlaridan boshqa nuqtalariga kuch qo‘yilmagan, o‘z og‘irligi hisobga 
olinmaydigan sterjen vaznsiz sterjen deyiladi. 
Agar jism bunday sterjenlar vositasida bog‘langan bo‘lsa (1.7-rasm), 
sterjenlarning og’rliklarini e’tiborga olmasak, ular sterjenlarning
A va B, C va D sharnirlariga qo’yilgan ikki kuch ta’sirida muvozanatda bo’ladi. 
Sterjenlar qo’yilgan kuchlar ta’sirida cho’zilishi yoki siqilishi mumkin. Binobarin 
reaksiya kuchlari sterjenlar o’qlari bo’ylab yo’naladi.
III. Ip, zanjir va qayishlar vositasidagi bog‘lanishlar. Agar jism ip, zanjir va 
qayishlar vositasida bog‘langan bo‘lsa, ularda hosil bo‘ladigan 𝑇⃗⃗
𝐴
, 𝑇
⃗⃗
𝐵
reaksiya 
kuchlariga taranglik kuchlari deyiladi. Taranglik kuchlari ip, zanjir, qayish bo‘ylab, 
ular osilgan nuqta tomon yo‘naladi (1.8-rasm). 
 
 
 
1.7- rasm 
1.8- rasm