Biroq, statistik turg’unlikni tajribada bu tarzda tekshirib bo’lmaydi, chunki birinchidan tajriba o’tkazganda N ni cheksizlikkacha oshirib bo’lmaydi, ikkinchi-dan ko’pincha tajriba o’tkazuvchiga R(A) kattaligi noma’lum bo’ladi. SHuning uchun statistik turg’unlikni tekshirishning mumkin bo’lgan usullardan biri, avval-dan belgilangan, tajribalarning bir qismi bo’yicha hisoblangan A hodisaning nisbiy chastotasini, tajribalarnig barcha majmuasi bo’yicha aniqlangan A hodisaning chastotasiga taqqoslashdan iborat bo’ladi [5].
Statistik turg’unlik ikki sababga ko’ra tasdiqlanmasligi mumkin:
Statistik turg’unlik ikki sababga ko’ra tasdiqlanmasligi mumkin:
1) Xomash’yo sifatini o’zgarib turishi va texnologiya buzilishlari sababli, ish-lab chiqarishda mahsulot sifati o’zgarib turadi;
2) Barcha sinalayotgan ob’ektlar uchun tajriba sharoitlarining bir xilligi ta’minlanmagan.
Tanlanmadagi alohida, keskin ajralib turuvchi kuzatuvlarni ajratishning turli statistik usullari va o’zgaruvchan sharoitlarda olingan turli tanlamalarning bir jinsliligini tahlil qilish usullari mavjud. Bir jinslilikni tahlili turli tanlamalarni keyinchalik ishlov berish uchun bitta umumiy tanlamaga birlashtirish mum-kinligini aniqlash maqsadida o’tkaziladi.
TAJRIBA NATIJALARINING QABUL QILINGAN DASTLABKI TAXMINGA MOS KELISHI HAQIDAGI MA’LUMOTLARNI, ULARNI STATISTIK QAYTA ISHLASH NATIJASIDA OLINADI. STATISTIK MEZONLAR (MASALAN, PIRSON MEZONI) YORDAMIDA QABUL QILINGAN TAQSIMOT SHAKLINING TO’G’RILIGI, KORRELYATSIYALASH KOEFFITSIENTI, CHIZIQLI BOG’LANISHLAR VA BOSHQALAR TEKSHIRIB KO’RILADI.
Ahamiyatga egalikni 2 mezon yordamida tekshirib ko’rish
Ahamiyatga egalikni 2 mezon yordamida tekshirib ko’rish
Olingan ma’lumotlarni, qabul qilingan analitik masalan, normal taqsimlanishga mos kelishi haqidagi oldinga surilgan taxminning to’g’riligi, statistik 2 mezon yordamida tekshiriladi. Har xil sharoitlarda olingan ikki guruh ma’lumotlar, bir xil tarqalish funktsiyasiga ega, bitta to’plamga tegishli bo’lishi mumkin. Masalan, Pirson 2 mezoni yordamida, taqsimlanish parametrlarini hisoblash orqali, analitik aniqlangan va tajriba ma’lumotlariga ko’ra olingan statistik taqsimlanishlarning mos kelishini tekshirib ko’rish mumkin. Pirson bo’yicha 2 taqsimlanish, analitik va statistik taqsimlanishlar orasidagi farq o’lchovi bo’lib, tajribalarni soni va taqsimlanish funktsiyasiga amaliy jihatdan bog’liq bo’lmaydi, balki r oraliqlar (razryadlar) soniga bog’liqdir.
