1-Mavzu: Faning rivojlanish tarixi Payvandlash

23-Mavzu: Plazma yoy yordamida kesiyshda texnik xavfsizlik
Plazma-yoy yordamida kesish elektr qurilmalarni amalda ishlatish qoidalariga qat’iy rioya qilishni talab qiladi. Plazma uchun elektr qurilma “qoidalari dastaki usulda kesishda salt yurish kuchlanishini 180 V gacha va mashina yordamida kesishda 500 V gacha (masofadan boshqariladigan apparatlarda) bo’lishiga ruxsat etiladi.
Plazma yoyi yonayotgan joydan nari ketgan sari shovqin darajasi pasayadi. Shuning uchun mexanizatsiyalashtirilgan tarzda kesishda masofadan turib boshqarish qo’llanilishi va operator o‘rnini shovqin eng kam eshitiladigan joyda tanlash lozim.
Dastaki nsulda kesishda kesuvchi kesish yoyidan uzoqlasha olmaydi. Shuning uchun ГОСТ yoy kuchlanishini ISO V gacha cheklaydi. Ayrim hollarda kesuvchilari shovqinga qarshi taqiladigan naushniklaridan yoki shovqinga qarshi kiyiladigan naushnikli niqob qalpoqlardan foydalanadilar. Ular kesuvchini intensivligi 120 dB gacha bo'lgan shovqindan himoyalaydi (bunda kesuvchi yonida turgan kishining gapini eshitadi).
Plazma-yoy yordamida kesishda kesilayotgan metallda ko‘p miqdorda gaz va bug^’ hosil bo’ladi.
Kesuvchi yaqinidagi havo tarkibida hatto azot va argonga o‘xshagan gazlar miqdorining ko‘p bo’lishi nafas olishni qiyinlashtiradi hamda nafasini qisadi. Mis va latunni kesishda hosil bo’ladigan mis va rux oksidlarining bug’lari ayniqsa xavfli. Shu­ning uchun siqiq yoy yordamida kesishda havo almashtiradigan umumiy ventilatsiyadan tashqari mahalliy ventilatsiyadan foydalanish ham talab etiladi.
Gaz-chang ajralib chiqishi va shovqin bilan bir qatorda siqiq yoy yordamida kesishda intensiv nurlanish ro‘y beradi. Kesuvchining ko‘zini himoyalash uchun himoya oynalari qo‘yilgan shitchalar va yorug‘lik filtri bor ko‘zoynakdan foydalaniladi. Ko‘zoynak nomeri qoplamali elektrodlar bilan yoy yordamida payvandlashda tok kuchiga qarab tanlashga to‘g'ri keladigan ko‘zoynakdan taxminan bitta nomer yuqori qilib tanlanadi.
Siqilgan gazning portlashi, suyuqlantirilgan metallning sachrashidan kuyishlar, yong‘in ko‘rinishidagi boshqa xavflar plazma-yoy yordamida kesishda ayniqsa extiyot bo‘lishni talab etadi.