1-mavzu Hayot faoliyati xavfsizligi faniga kirish. Reja: Hayot faoliyati xavfsizligini ta`minlash. Hayot faoliyati xavfsizligi haqida tushuncha

Daryo havzalari	Ko‘chki harakati chegarasidagi o‘rtacha balandlik, m	Ko‘chki xavfi bo‘lgan yonbag‘irlar­ning o‘rtacha chegarasi	Qayd etilgan umumiy miqdor	Qish davri uchun o‘rtacha miqdor	Ko‘chki­ning maksimal hajmi, m^3
Ko‘chki­ning eng uzun siljishi, m
Oqsuv, Keles	1653-3593	22-47^0	951	49	0,75	-
Chirchiq	1800-3320	27-46^0	36515	124	2,3	3800
Ohangaron	1850-2950	26-43^0	8438	84	6,0	5000
Sirdaryoning o‘ng qirg‘og‘i, Norin daryosi quyilishining pasti	2045-3220	28-46^0	2469	64	6,4	5000
Sirdaryoning chap qirg‘og‘i, Qoradaryo quyilishining pasti	2740-3770	28-48^0	4204	30	0,6	2500
Zarafshon	1535-4050	25-62^0	319	55	0,6	-
Qashqadaryo	1725-3350	21-55^0	3441	139	1,0	2500
Surxondaryo	1425-4175	24-36^0	4955	132	1,0	2500

Sabablari. 1. Ko‘p miqdorda yoqqan qordan (qor yog‘ishi vaqtida yoki undan keyin hosil bo‘ladi, bir kecha-kunduzlik yog‘in miqdori 10 mm va undan ortiq).
2. Qor qoplami qatlamining buzilishi bilan bog‘liq.
3. Zilzila, sel oqimlari, ko‘chki, o‘pirilish, suv toshqinlari olib keladi.
Muhofaza tadbirlari. Odatda, bu kabi tabiiy ofatlarni oldindan prognoz qilish mumkin. Bunday hollarda aholi ogohlantiriladi, xavf ehtimoli mavjud joylarda odamlar bo‘lishi taqiqlanadi, yo‘llar yopiladi. Ushbu hududda karantin e’lon qilinadi.
Qor ko‘chkisiga qarshi kurashish uchun ko‘chki xavfi ehtimoli bor tog‘ yonbag‘irlariga daraxt ekish, daraxtlarni kesishni taqiqlash lozim. Tog‘ yo‘llari va elektr tarmoqlarini ko‘chkidan muhofaza qilish maqsadida qor ko‘chkisiga qarshi vositalar quriladi. «Qamchiq» dovonidan o‘tgan yo‘lovchilarning bunday vositalarga ko‘zlari tushgan bo‘lishi kerak. Bunday vositalardan eng oddiysi – qor ko‘chkisini kesuvchi vositalardir. Uchburchak shaklidagi dambalarga kelib urilgan qor massasining harakati sustlashadi, bo‘linib ketadi va boshqa yo‘nalishda harakat qila boshlaydi. Ayrim vaqtlarda, yirik qor ko‘chkilarining oldini olish maqsadida ularni sun’iy yo‘l bilan tushirib turiladi. Buning uchun yonbag‘ir artilleriya to‘plari, raketalar yordamida o‘qqa tutiladi.