Psixologik xizmat Amerika Qo’shma Shtatlarida X1X asr boshlaridan rivojlana boshladi. Amerika Qo’shma Shtatlarining amaliyotchi psixologlari o’z-o’zini tarbiyalash muammosini o’rgangan ekspremintal psixologlar edilar. Amerika maktablarida aqliy taraqqiyot koeffitsentini aniqlash keng tarqalib, keyinchalik “Gaydens” xizmatining rivojlanishiga olib keladi.
Gaydens-ingliz tilidan olingan bo’lib, yo’l-yo’riq, yo’l ko’rsatuvchidan - yetakchi, rahbar ma’nolarini anglatadi. Amerika Qo’shma Shtatlari ta’lim muassasalaridagi psixologik-pedagogik maslahat xizmati bo’lib, u har qanday qiyin hayotiy vaziyatlarda shaxslarga, shuningdek, atrofdagi dunyoni anglashda hamda olingan bilimlarni o’qish, kasb tanlash va qobiliyatlarni rivojlantirishda qo’llashda yordam beradi. Gaydens X1X-asrda vujudga kelgan, eng katta taraqqiyoti shu asrning 20-yillarida boshlangan.
XX asrda 3 yo’nalishda psixologik yordam ko’rsatiladi: -o’quv dasturlarini tanlash; -kasbiy yo’nalish; -shaxsni o’rganish va uning rivojlanishini boshqarish. Gaydensning zamonaviy tushunchalari psixoanaliz va boshqa nazariyalar tamoyillari asosida qurilgan. Gaydens o’rta maktablarda qo’llanilganda 5 ta elementni (xizmatlarni) o’z ichiga oladi: baholash (har bir talaba haqida ma’lumot to’plash va uning imkoniyatlarini baholash), axborot (talabalar va ularning ota-onalariga ta’lim, kasbiy, shaxsiy va ijtimoiy xarakterdagi barcha zarur ma’lumotlarni taqdim etish),
Konsultatsiya» (ingliz tilada — maslahat; ta’lim bo’yicha turli maslahatlar va suhbatlar o’tkazish ma’nosini anglatadi); qurilma xizmati (talabalarni boshqa maktablarga yoki ishlarga yo’naltirish); nazorat (o’quvchilarning keyingi hayotdagi yutuqlari asosida Gaydens samaradorligini baholash). Iqtidorli bolalar, psixofizik rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolalar, shuningdek, turli yetnik guruhlar vakillari uchun maxsus dasturlar ishlab chiqilmoqda.
Qo’llanma Gaydens butun mamlakat bo’ylab maxsus bo’limni va uning bo’linmalarini - shtatlar va tumanlarda amalga oshiradi. O’rta maktablarda Gaydens uchun boshqaruvchilardan biri mas’ul bo’lib, o’quvchilar va ota-onalar bilan o’quv-uslubiy ishlarni maslahatchi (mutaxassis-maslahatchi) amalga oshiradi. Gaydens uchun mutaxassislar ular oliy pedagogik ta’lim asosida oliy o’quv yurtlarida (o’qish muddati 1-2 yil) tayyorlanadi.
