ALIFBO
! Bilib oling. O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining o’n uchinchi sessiyasi (1993-yil 2-sentabr) “Lotin yozuviga asoslangan o’zbek alifbosini joriy qilish to’g’risida” Qonun qabul qildi. Bu dunyo fani va texnikasiga yaqinlashish, o’zbek tilining o’ziga xos xususiyatlarini to’laroq va aniqroq ifodalash maqsadida bo’ldi. Dunyo xalqlarining 30% lotin yozuvidan foydalanishadi.
Yangi o’zbek alifbosi 29 harf va bir tutuq belgisidan iborat bo’lib, ayrim harflarning shakliga o’zgartirishlar kiritildi va alifbo sirasidagi yolashgan unlilar (yo, yu, ye, ya) hamda yumshoqlik va qattiqlik belgilari (ь , ъ) , shuningdek, ц harfi chiqarildi. Ayrim tovushlar harflar birikmasi bilan berildi (sh, ch, ng) . Harflar sirasi ham o’zgardi.
Yangi o’zbek alifbosi
Bosma
|
Yozma
|
Harf
nomi
|
Bosma
|
Yozma
|
Harf
nomi
| |
1.Aa
2.Bb
3.Dd
4.Ee
5.Ff
6.Gg
7.Hh
8.Ii
9.Jj
10.Kk
11.Ll
12.Mm
13.Nn
14.Oo
15.Pp
|
Aa
Bb
Dd
Ee
Ff
Gg
Hh
Ii
Jj
Kk
Ll
Mm
Nn
Oo
Pp
|
a
be
de
e
ef
ge
he
i
je
ke
el
em
en
o
pe
|
16.Qq
17.Rr
18.Ss
19.Tt
20.Uu
21.Vv
22.Xx
23.Yy
24.Zz
25.O’o’
26.G’g’
27.Shsh
28.Chch
29.Ngng
,
|
Qq
Rr
Ss
Tt
Uu
Vv
Xx
Yy
Zz
O’o’
G’g’
Shsh
Chch
Ngng
,
|
qe
er
es
te
u
ve
xe
ye
ze
o’
g’e
she
che
nge
tutuq
belgisi
|
Topshiriqlar
1. Quyidagi so’zlarni alifbo tartibida yozing.
Azm, aysh, arz, aft, aql, badnafs, bahs, boks, bazm, bayt, irq, metr, naqsh, brak, vazn, kasr, vahm, kasb, vaqf, gips, keks, globus, dafn, kibr, dahr, mayl, jazm, lutf, nasr, jalb, janr, jahil, jahd, mashq, zulm, zikr, juft, fikr, ilm, ufq, matn, iliq, etik, beshik, bilim.
2. t-d tovush juftlari ishtirokida so’zlar yasang. Ushbu so’zlar yordamida jumla tuzing.
Namuna: tor-dor, tosh-dosh
3. Bir tovush orttirib, yangi so’zlar yasang.
Namuna: ot-ota-otam-hotam-ihota.
4. Bir tovushni o’zgartirib, yangi so’z yasang. So’zlar ma’nosini sharhlang.
Namuna: tosh-tish-tush-to’sh.
5. “Tilsim”ga terilgan 6 ta harf ishtirokida ko’proq so’z yasang.
Dostları ilə paylaş: |
