1-mavzu. “Makroiqtisodiyot” ga kirish reja

ekzogen
o„zgaruvchilar hamda modelni yechish 
natijasida topiladigan 
ichki-endogen
o„zgaruvchilar farqlanadi. Bir modelda ekzogen 
4
N. Gregory Mankiw. Macroeconomics. 8 th edition. Harvard University. (NY.: Worth Publishers, 2015): 8 

---

5 
hisoblangan o„zgaruvchi (ko„rsatkich) ikkinchi model uchun endogen hisoblanishi 
mumkin.
5
Tarixda ma‟lum bo„lgan birinchi makroiqtisodiy model mavzuning birinchi 
savolida qayd etilgan “ Kene jadvali” hisoblanadi. Bu modelda F.Kene milliy 
iqtisodiyot amal qilishini uch sinfning- 5 mlrd. frank qishloq xo„jalik mahsulotlari 
ishlab chiqaruvchi dehqonlar, jami 2 mlrd. frank turadigan buyumlar yasashadigan 
hunarmandlar va 2 mlrd. frank renta olishadigan yer egalarining o„zaro aloqalari 
sifatida tasvirlaydi. Kene modeliga ko„ra yer egalari olgan 2 mlrd. frank yer 
rentasining 1 mlrd. frankini qishloq xo„jalik mahsulotlarini sotib olishga, qolgan 1 
mlrd. frankini esa hunarmandchilik buyumlarini sotib olishga sarflaydilar.

Hunarmandlar dehqonlarga 1mlrd. franklik buyumlarini sotadilar va 
dehqonlardan o„zlari ega bo„lgan 2 mlrd. frankning 1mlrd frankiga oziq-ovqat 
mahsulotlari, qolgan 1 mlrd. frankiga esa ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun 
xomashyo sotib oladilar. 
1.1-rasm. F. Kenening pul oqimlarining doiraviy aylanish modeli 
(keltirilgan raqamlar o„lchami mlrd.frank). 
Dehqonlar yer egalariga 1 mlrd. franklik qishloq xo„jalik mahsulotlarini 
sotadilar va qolgan 2 mlrd. franklik mahsulotni iste‟mol va ishlab chiqarish 
ehtiyojlari uchun o„zlarida qoldiradilar. Jami olingan 3 mlrd. franklik daromadning 1 
mlrd. franki dehqonlar tomonidan hunarmandchilik buyumlari sotib olishga, yana 2 
mlrd. franki esa yer rentasi to„lashga sarflanadi. Shunday qilib makroiqtisodiy 
bozorlarning balanslashishi ro„y beradi. Makroiqtisodiy ko„rsatkichlar ekzogen va 
endogen o„zgaruvchilarga guruhlanibgina qolmasdan