1-mavzu. «Shaxs va jamiYaT» O`QİTİSh metodikasining predmeti, tuzilishi, maqsadi va vazifalari Reja: «Shaxs va jamiyat»

3-Masala.

Shaxs va jamiyat oqitish metodikasi jarayoning tarkibiy qismlari o’rtasidagi qat`iy takrorlanadigan ozaro aloqa va bog`lanishlarda namoyon boladigan qonuniyatlarni ochib beradi va tarix oqitish jarayonini takomilllashtirishda ulardan foydalanish yo’l-yo’riqlarini ham ko’rsatib beradi. Demak, shaxs va jamiyat oqitish metodikasi bo’lajak oqituvchilarni o’rta ta`lim va o’rta maxsus ta`lim tizimida tarix oqitishning ilmiy-nazariy asoslari bilan qurollantiradi. Shuningdek, metodika ularni oqitish jarayonini organishning tekshirish metodlari bilan ham qurollantiradi. Shaxs va jamiyat oqitish jarayoni ikki yo’l bilan organiladi. Birinchisi, kuzatish metodidir. Bu metoddan foydalanganda turli xildagi oquv-metodik adabiyotlar, oquvchilarning yozma ishlari, dokladlari, ularning javoblari, oqitishga berilgan baho va xulosalar bilan tanishib chiqiladi, darslar kuzatiladi, oquvchilarning bilimi va malakalari organiladi.

Shunday qilib, kuzatish metodidan foydalanganda, tadqiqotchi shaxs va jamiyat oqitishning mavjud tajribasi doirasidan chetga chiqmaydi, uni tabiiy ravishda kuzatadi va organadi.

İkkinchisi eksperiment metodi. Oqituvchioqitish jarayonini ozi xohlaganicha uyushtiradi. Xullas, ijodiy ish qiladi va uning bu ishi ilmiy eksperimentga o’xshab ketadi. Biroq, oqituvchi qilgan ijodiy izlanishlarning ilmiy eksperimentdan farqi, avvalo shundaki, oqituvchi darsda amaliy vazifani hal qiladi, uning xuloslari esa, oz faoliyatining natijasi boladi. İlmiy eksperimentda ko’pchilik oqituvchilarning ishi uchun umumiy bolgan qonuniyatlar tadqiq etiladi, chiqarilgan xuloslar ilmiy asosda rasmiylashtiriladi. Shuning uchun ham tarix oqitish jarayonini tadqiq etishdagi kuzatish metodini eksperimental tadqiqotdan farq qila bilish kerak.

Shaxs va jamiyat oqitish metodikasi tarix fani bilan ozviy bog`liqdir. Shaxs va jamiyat oquvchilarga tarixiy voqelikni bildirishdan iboratdir. Shu jihatdan oquvchilarning tarixiy voqelikni bilish yo’llari tarixiy tadqiqotga o’xshab ketadi. Oquvchilar Shaxs va jamiyatni organishda olimlar tomonidan ilmiy jihatdan tekshirilib ko’rilgan va tahlil qilib chiqilgan faktlar hamda ilmiy xulosalarga asoslanishi bilan birga, ba`zan faktlarni yanada aniqlash, tarixiy faktlardan umumiy xulosalar chiqarish, umumiy xulosalardan yangi faktlarni organish uchun foydalanishlari mumkin. Biroq, oquvilarning Shaxs va jamiyatni organishi ilmiy tekshirishidan farq qiladi. Oqitish jarayonida oquvchilar tarix fanini va uning ba`zi tadqiqot metodlaridan bilib oladilar.

Shunday qilib, Shaxs va jamiyat fani va Shaxs va jamiyat oqitish metodikasi ozining alohida organish ob`ekti, vazifasi hamda tadqiqot metodiga ega.