10.2. Ranglar korrelyatsiya koeffitsienti Juft bog’lanish zichligini baholash meyori sifatida ingliz psixatri CH.Spirmen tomonidan taklif etilgan ranglar korrelyatsiya koeffitsientidan ham foydalanish mumkin. Ranglar - bu sarflangan qatorda to’plam birliklari uchun berilgan tartib raqamlari. Agar x va u belgilar uchun ranglarni , orqali belgilasak, ularning korrelyatsiya koeffitsienti (10.6) formulaga binoan quyidagi ko’rinishga ega:
(8.8)
Bu yerda natural sonlar qatorining o’rtacha ranglari.
(8.9)
Bu yerda n - qator ranglar soni.
Bu ifoda Spirmen ranglar korrelyatsiya koeffitsienti deb ataladi.
Bu ko’rsatkichni afzallik jihati shundan iboratki, son bilan ifodalab bo’lmaydigan belgilar uchun ham saflangan qatorlar tuzish mumkin.
11-mavzu. Dinamikani statistik o’rganish usullari Reja:
11.2 Dinamika qatorlarini tahlil qilish ko’rsatkichlari.
11.3 Dinamika o’rtacha ko’rsatkichlarini hisoblash yo’llari.
11.1 Dinamika qatorlari, ularning tarkibiy unsurlari va turlari. 1. Dinamika qatorlari: mohiyati, tasnifi, tuzish qoidalari Dinamika qatorlari deb, ijtimoiy hodisa va jarayonlarning vaqt bo’yicha o’zgarishini tavsiflovchi sonlar qatoriga aytiladi.
Dinamika qatorlari hodisalarni tavsiflash vaqtiga ko’ra momentli va davriy dinamika qatorlariga bo’linadi.
Davriy dinamika qatorlari o’rganilayotgan hodisa va jarayonlarni ma’lum davr oralig’i (interval)dagi holatini ifodalaydi. Masalan, bir oy (yoki yil) da ishlab chiqarilgan mahsulot, sotilgan tovarlar hajmi, ekilgan er maydoni va h.k.
