2. Mustaqillik yillarida buyuk ajdodlar va tarixiy shaxslarga bo’lgan e’tibor.
Mustaqillik yillarida O'zbekiston tarixida buyuk ajdodlar va tarixiy shaxslarga e'tibor katta bo'lgan. Ulug'bek, Mirzo Ulug'bek, Alisher Navoiy, Zakhiriddin Muhammad Babur, Al-Kashani kabi tarixiy shaxslar va ilm-fan adabiyoti sohasida yaqindan aloqador bo'lgan shaxslar mustaqillik yillarida e'tibor qozonishgan shaxslar bo'lib, ularning asarlari va yaratgan yodgorliklari keng qamrovda kutib olingan. O'zbekiston mustaqilligiga erishish bilan birgalikda, ularga bag'ishlangan muhit va ma'naviyat zamonaviy rivojlanishga erishdi.
O'zbekiston mustaqilligiga erishish jarayonida buyuk ajdodlar va tarixiy shaxslar hayotida ko'p voqealar ro'y berdi. Ulug'bek, 15-asrda Samarqandda to'plangan ko'nikmalariga asoslangan astronomiya, matematika va astronaviagatsiyalari bilan tanilgan. U ulug' "Zij-i Guragoni" nomli asari bilan ilmiy faoliyatda mashhur.
Mirzo Ulug'bek, madaniy, ma'rifat va ilm-fan sohalariga katta fikrlar ega bo'lgan shaxslardan biri hisoblanadi. Ularning astronomiya ilmiyatining yuqori sathiga erishganligi, ilmiy tadqiqotlari, yozgan asarlari uning buyuk tarixiy ahamiyatga ega bo'lgan sabablardan biridir.
Alisher Navoiy, adabiyot va ma'rifat sohasida to'plagan ijodini, "Xamsa" nomli asarlari, deyarli barcha til va adablarga dastlabki mefor ma'qullari bilan tanilgan.
Zahiriddin Muhammad Babur, Maveraunnahr imperatorligining ilkinji imperatorlari oilasidan kelib chiqqan, O'zbek xalqining mustaqillikka erishishiga katta qo'llanilgan shaxs hisoblanadi. U tarixiy ijodida "Baburname" asari bilan mashhur bo'lgan. Bu shaxslarning hayoti, ijodiy faoliyati va yashagan davr oilalari tarixiy ma'naviyatning dolzarbligini kengaytirib, O'zbekistonning mustaqilligiga erishish jarayonida uning vazifasi va ahamiyati tu'yushgan.
Mustaqillikning dastlabki kunlaridanoq dunyo taraqqiyotiga, jahon tsivilizatsiyasiga katta xissa qo`shgan ajdodlarimiz - buyuk mutafakkirlar, davlat arboblari ma’naviy merosini va hayotini o`rganish avj oldi. Jumladan, Imom Buxoriy, At-Termiziy, Ahmad Yassaviy, Najmiddin Kubro, Bahovuddin Naqshband, Burxonuddin Rabg’o`ziy qabilarning asarlari chop etilishi milliy qadriyatlarimizni tiklashda katta yuto`q bo`ldi Vatanimiz ozodligi yo`lidashahid ketgan Abdulla Qodiriy, Cho`lpon, Fitrat, Behbudiy, Usmon Nosir va boshqa allomalarimizning hurmati joyiga qo`yildi va ma’naviy meroslari xalqimizga qaytarildi. Buyuk ajdodlarimiz tavalludlarining yirik sanalarini nishonlash ham xalqimizning ulug’vor an’analariga aylanmoqda.
Shuningdek, qadimgi ajdodlarning ezgu g’oyalari, milliy davlatchilik an’analari, turmush tarzi va mentalitetini aks ettirgan “Avesto” kitobi o’zining haqiqiy qadr-qimmatini topdi. Prezident Islom Karimov rahbarligida amalga oshirilgan ma’naviy merosni tiklash, har tomonlama o’rganish va targ’ib etish borasidagi keng ko’lamli ishlar doirasida ushbu kitob ham xalqning ma’naviy mulkiga aylantirildi. Kitobning xalq va mlliy davlatchilik tarixi, umumbashariy sivilizatsiya rivojidagi ulkan ahamiyatini hisobga olgan holda, 2001- yili “Avesto” yaratilganligining 2700 yilligi respublika va xalqaro miqyosda keng nishonlandi. Shu munosabat bilan “Avesto” ning to’liq matni o’zbek tiliga tarjima qilinib, chop etildi.