1. nosteroid tuzilishdagi yallirlanishga qarshi dori vositalari

Nosteroid yalliglanishga sarshi dorilarning solishtirma ta’siri

Dorining nomi	Haroratni pasaytiruvchi ta’siri	Ta’sir kuchi, yallirlanishga qarshi ta’siri			Ogriq soldiruvchi ta’siri	Sensibilizatsiyani susaytiruvchi ta’siri
		Alteratsiya	Ekssudatsiya	Proliferatsiya
ASK (aspirin) Amidopirin Analgin Butadion Paratsetamol Indometatsin Mefenam kislota Ibuprofen	+ +++ +++ ++ + +"+++ ++ +'+	++	++'+ +++ +++ +++ +++ ++ +++	+++++ + +	+ ++ ++ + ++++ +++	++ ++ ++ + ++++ ++

etiladi. Pirazolon hosilalaridan ko‘proq analgin ishlatiladi, chunki u amidopiringa o‘xshab miqdori yetarli bo‘lmay qolganda bolalarda shaytonlashga sabab bo‘lmaydi, qaltis holatlarda uni mushakka va venaga yuborish kerak. Zarurat bo‘lsa, har bir soatda kaytadan yuborish mumkin. Lekin harorat uzos vaqtgacha tushmasa, qon tomirlarni kengaytiruvchi, gistaminga qarshi dorilar, droperidol yuborish va fizik omillardan foydalangan ma’qul.

Nosteroidlarning og‘riqni koldirish mexanizmi. Yallig‘lanish o‘chog‘ida PG lar miqdorining ortib ketishi, bu yerdagi og‘riq sezuvchi retseptorlarning yallig‘lanish vositalariga (gistamin, bradikinin), hujayralarning parchalanishidan hosil bo‘ladigan moddalar hamda shish suyuqligining mexanik bosimiga bo‘lgan sezuvchanligini oshirib yuboradi. Bu dorilarning markaziy asab tizimi (ayniqsa PGE va PGE2) sintezini kamaytirishi hamda og‘riq qoldiruvchi xususiyatlari borligi tufayli ko‘proq bo‘g‘im, mushak, asab tomirlari o‘tkir yallig‘lanishida, migrenda, tish, bosh og‘riqlarida tavsiya etiladi. Bularni og‘riq koldirish kuchiga ko‘ra quyidagi tartibda joylashtirish mumkin: indometatsin, brufen, analgin, amidopirin, mefenam kislota, butadion, paratsetamol, aspirin (20jadval).

Yallig‘lanishga qarshi nosteroid dorilarning (YAQND) sensibilizatsiyani pasaytirish mexanizmi. Dorilarning bu xususiyati sekinlik bilan (2—6 oy mobaynida) rivojlanadi. Ular quyidagilar:

1. Yallig‘lanish o‘chog‘ida va boshqa to‘qimalarda PGE2 miqdoriniig kamayishi monotsitlarning xemotaksis xususiyati pasayishiga sabab bo‘ladi.

2. Gidrogeptanotriyen kislota hosil bo‘lishining kamayishi esa Tlimfotsitlar, eozinsfillarning xemotaksis xususiyatini susaytiradi.

3. PGE2 ishtirokida kechadigan limfotsitlar bo‘linishining kamayishi bilan tushuntiriladi.

Yallig‘lanishga qarshi nosteroid dorilarning 2guruhiga xinolin hosilasi (xingamin) va oltin preparatlari kiradi. Bular ham haroratni pasaytirish, og‘riq qoldirish, yallig‘lanishga qarshi xususiyatlarga ega, lekin xingaminning so‘nggi ta’siri juda sekinlik bilan (bir haftadan keyin) yuzaga chiqadi. Oltin preparatlari faqat revmatoid artritlardagina foyda qiladi. Yallig‘lanishga qarshi nosteroid dorilarning ofriq qoldirish ta’siri narkotik og‘riq qoldiruvchi dorilarnikidan
21 j a d v a l