Lavandaning foydali xususiyatlari va yetishtirish texnologiyasi

---

Международный
научный
журнал
№
7
(100), 
часть
1
 
«
Научный импульс
»
Февраль
, 202
3 
302 
LAVANDANING FOYDALI XUSUSIYATLARI VA YETISHTIRISH TEXNOLOGIYASI 
 
Ikromova Yulduzoy Erkin qizi 
 JDPU, Biologiya va uni o`qitish metodikasi kafedrasi o`qituvchisi. 
Hasanov Husan Shavkat o`g`li 
 2 – bosqich talabasi
 
Annotatsiya:
O‘simlik dunyosi inson sog‘lig‘ini saqlovchi asosiy vosita sifatida unga 
xizmat qilib kelmoqda. Odamlar ovqat uchun o‘simlik mevasi, ildizi, bargi va gullarini yig‘ib 
yurganlarida, ba’zilarini og‘riqni qoldiruvchi, oqib turgan qonni to‘xtatuvchi, yaralarni 
davolovchi ta’sirlari borligini, ya’ni dorivor ekanligini sezganlar va ulardan keyinchalik 
shifobaxsh vosita sifatida foydalanganlar. Ularning ko‘pchiligini bundan uch yarim ming yil 
avval Misr shifokorlari qo‘llaganlar va shu vaqtgacha bu o‘simliklar o‘zining dorivorlik 
ahamiyatini yo‘qotmagan. 
5
Shunday xususiyatlarga ega o`simliklardan yana biri bu 
lavanda o`simligidir.
Kalit so`zlar:
Lavanda, o`simlik, shifobaxsh, havo, yara, ta`sir, qon, dorivor, noyob, 
yashil, buta, ko`p, yillik. 
Insoniyat qadimdan kasallikni davolash va uning oldini olishda tabiatning in’omi – 
o‘simlik dunyosidan foydalanib kelgan. Tabiat insonga hamma boyligini bergan. Inson o‘zi 
uchun kerak bo‘lgan – havo, suv, oziq-ovqat, kiyim-kechak, turli sohalar uchun zarur bo‘lgan 
ashyolarni tabiatdan oladi. 
Yashil o‘simliklar o‘z organizmidagi doim ro‘y beradigan fotosintez jarayoni tufayli 
atmosferani kislorod bilan boyitadi va havoni ortiqcha karbonat angidriddan tozalaydi. 
Xuddi shunday dorivorlik va ko`plab noyob xususiyatlarga ega o`simliklardan yana biri 
lavanda o`simligidir.
Lavanda (lotincha 
 Lavandula
) -
Lamiaceae
(labguldoshlar) oilasiga mansub bo’lib, 
buta yoki doim yashil chala butalar turkumiga kiradigan o’simlik hisoblanadi. Taxminan 47
turni o’z ichiga oladi. Shulardan 25 dan ortiq turi dengiz sohillarida uchraydi.
Lavandaning vatani O’rta Yer dengizining Ispaniya va Fransiya qirg’og’i bo’lib, u yerda 
toshli yonbag’irlarida yovvoyi holda o’sadi. Bundan tashqari lavanda Kanar orollari, 
Shimoliy va Sharqiy Afrika, Avstraliya, Janubiy Yevropa, Arabiston va Hindiston, Ukraina va 
Rossiya kabi davlatlarda ham o’sadi. Madaniy shakllari esa butun dunyo bog’larida
o’stiriladi.
Qalamchalaridan ko’paytiriladigan lavanda butasi kurtaklar to’plamidan tashkil 
topgan bo’lib, diametri 1 metr hamda balandligi 50 – 70 sm gacha o’sishi mumkin. Ba’zi
turlari xususan,
Lavandula angustifoliya
ning uzunligi 1,3 metrgacha yetishi mumkin. 
Lavanda dorivor achchiq o’simlik bo’lib, poyasi to’g’ri, barglari chiziqli, butun, chetlari bir oz 
5
“ Asoratsiz dori – darmon” O.P.Pratov, M.N.Maxsumov. “O`qituvchi” – nashryoti 2006.

---

Международный
научный
журнал
№
7
(100),