35. Sintaksisin tədrisində ifadəli oxu və nitq vərdişlərinin inkişaf etdirilməsi
Sintaksisin tədrisində ifadəli oxu və nitq vərdişlərinin inkişaf etdirilməsi üçün də əlverişli şərait yaranır.
İfadəli oxunun əsas komponentlərindən biri məhz intonasiyadır. İntonasiya səsli nitqin, oxunun ifadəliliyini təmin edən əsas vasitələrdən biridir. İntonasiyanın müxtəlif funksiyaları (emosional-ekspressiv, kulminativ (ayırıcı), fonoloji (məna fərqləndirici), estetik və s.) ifadəli oxu texnikasında mühüm əhəmiyyətə malikdir. Öz nitqini, səsini ustalıqla idarə edə bilməsi müəllimi bir pedaqoq kimi səciyyələndirən mühüm keyfiyyətlərdən biridir. Müəllimin nitqinin forması, ifadəliliyi onun praktik fəaliyyətində mühüm əhəmiyyətə malikdir.
şagirdlərin nitqinin inkişafı ilə əlaqədar veriləcək biliklərin yeni məzmununun, qazanılacaq bacarıq və vərdişlər üzrə isə mükəmməl metodik sistemin hazırlanmasına müəyyən ideya verir. Lakin nitq inkişafının vacib komponentlərindən olan ədəbi tələffüz vərdişlərinin mənimsənilməsində Azərbaycan dili dərslərinin rolunun əsaslandırılması diqqətdən kənar qalmasa da, əsaslı şəkildə işlənməmişdir.
Məktəbə gələnə qədər uşaqlar sadə nitq vərdişlərinə yiyələnsələr də, fikirlərini nə qədər aydın, dəqiq ifadə etsələr də, ədəbi tələffüz üzrə iş məktəbə gəldikləri vaxtdan başlanılır.
İnteraktiv təlimdən istifadə etməklə dərslərin qurulması müəllim və şagird fəaliyyətinin səmərəsini artırır. Nəticədə şagirdlərdə müstəqil düşünmə bacarığı, başqalarının fikrinə hörmətlə yanaşma, məntiqi təfəkkürün inkişafı, çeviklik, hadisələri təhliletmə, müqayisə aparma, nəticə çıxartmaq, keçmiş mövzu ilə yeni mövzunun əlaqələndirilməsi, tədqiqat aparmaq, mövzunun yeri və rolunun nədən ibarət olunduğunu mənimsəmək və s. kimi bacarıqlar formalaşır. Şagirdlərin təlimə marağı artır, təlim materialları daha yaxşı mənimsənilir, ədəbi tələffüz vərdişləri formalaşır, səmərəli oxu bacarığı yaranır, nəticədə təhsilin keyfiyyəti yüksəlir.
