1 О‗zbekiston respublkasi oliy va о‗rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

 
P
 
- titrlash uchun sarflangan 0,5 N NaOH miqdori, ml. 
f
- 0,5 n NaOH ning faktori. 
a
 
- tarozida tortib olingan sul`fid rudasi yoki kolchedanning miqdori, gr. 
0,0005 - 1ml eritmadagi natriy ishqorining gramm ekvivalentlar soni. 
16 - sul`fat kislotasining 1 gramm ekvivalentiga to`g`ri keladigan oltingugurt miqdori. 
Turli haroratlarda va hajmiy tezliklarda kolchedan yoki sul`fid rudalarining kuyish tezligini 
aniqlash uchun, laboratoriya qurilmasi tizimiga yana ikkita absorbtsiya kollonasini bir-biriga paralel 
holatda ulab, ularga ma`lum miqdorda o`lchab olingan, kraxmal eritmasi bilan bo`yalgan (rang 

---

143 
 
kirgizilgan) 0,1n yod eritmasiga quyiladi. Gazni navbatma-navbat har bir absorbtsiya kollonasiga 
eritmaning rangi yuqolguncha yuboriladi. 
Har bir absorbtsiya kollonasidagi eritmaning rangi yuqolguncha ketgan vaqt aniqlanadi. 
Tajribalar ma`lum harorat va havoning hajmiy tezligiga kat`iy rioya qilingan holda bajariladi. 
Yod ishtirokida quyidagi reaktsiya boradi: 
SO
2
+ 2N
2
O + J
2
= N
2
SO
4
+ 2HJ (a) 
Tajriba natijasida hisoblab topilgan oltingugurt yongan turli haroratlarning vaqtga bog`liqligining 
kinetik egri chiziqlari grafik ko`rinishda ifodalanadi. 
f
П
G
S



0016
,
0
G
s
- yongan oltingugurtning miqdori, g. 
0,0016-(a) reaktsiyasidagi 1ml 0,1n yodga mos keladigan yongan oltingugurtning miqdori, g. 
f
- yod eritmasining faktori. 
Nazorat savollari 
1.
Sanoatda sul`fat kislotasi olish uchun qanday xom-ashyolardan foydalaniladi?
2.
Oltingugurtli rudalarning serovodorodning, oltingugurtning yonish reaktsiyalari? 
3.
SO
2 
ni SO
3 
ga oksidlashning sanoat usullari? 
4.
SO
2 
ni SO
3 
ga laboratoriya qurilmasida oksidlash? 
5.
SO
2 
ning yod bilan reaktsiyasi? 
6.
Oltingugurt rudalarining yonish tezligi qanday aniqlanadi?
Adabiyotlar 
1.
Мухленов И. П. Практикум по общей химический технологии. М. Выcш. школа.1973. 
2.
Амелин А.Г. Производство серной кислоты.М.Л. химия.1967. 
3.
Позин М.Т. Руководство к практическим занятиям по технологии неоорганических веществ. 
Л.:.Химия .1980.