107
Бу ерда хомашѐ сифатида тоза тиббий олтингугурт ѐки тоза газли олтингугурт ишлатилади.
Қисқа тизим усулда сулфат кислотани ишлаб чиқариш қуйидаги учта асосий бўлимдан иборат
бўлади:
1.Ўчоқ бўлими. У асосан иккита аппаратдан иборат.
а) Олтингугурт ѐқиш ўчоғи.
б) Қозон фойдалангич.
2.Контакт бўлими.
3.Қуритиш - абсорбция бўлими.
Бу бўлимларда мос равишда қуйидаги реакциялар кетади.
1.S
(c)
+ 0
2(г)
SO
2(г)
2.SO
2(г)
+ 0,50
2 (г)
SO
3(г)
3.SO
3(г)
+ H
2
O
(с)
H
2
SO
4(с)
―Қисқа тизим‖ усулида маҳсулот сифатида купорос мойи ва олеумни хар қандай
концентрацияда, тоза ҳолда ишлаб чиқариш мумкин. Ҳозирги вақтда ва келажакда бу тизим
бўйича сулфат кислота ишлаб чиқариш жуда кенг ривож топади. Бу тизим бўйича яратилган
қурилмалар қуввати жахонда энг йирик, яъни йилига 500000т. ва ундан ортиқ, АҚШ да эса
йилига 1000000т. сулфат кислота моногидрати ишлаб чиқарадиган қурилмалар бордир. Улар
ихчам, жуда автоматлашган, кам ишчи талаб қиладиган, SO
2
ни SO
3
га иккиламчи оксидлаш
усулини қўллайдиган қурилмалардир.
КОНТАКТ УСУЛИ БИЛАН СУЛФАТ КИСЛОТАСИ
ИШЛАБ ЧИКАРИШНИ ЯНАДА ТАКОМИЛЛАШТИРИШ.
1.Қурилманинг унумдорлигини ошира бориш. Хозирги вақтда кунига 1560 тонна сулфат
кислотаси ишлаб чиқариш қурилмалари бор бўлса, АҚШ да 2700 тонна кунига сулфат
кислотаси ишлаб чиқариш қурилмалари бордир.
2.100 атмосферагача босим қўллаб, SO
2
ни SO
3
га оксидланиш жараѐнини катализатор
қўлламай, 150
0
С температурада олиб боришига эришиш.
3.Ҳаво ўрнига технологик О
2
ни ишлатиш.
4.Хомашѐ ўрнига гипс ѐки фосфо-гипс ишлатилиш муаммосини хал этиш.
5.
SO
2
ни SO
3
га оксидлашда ―қайнар қатлам‖ли контакт аппаратини қўллаш ва бу жараѐни
олтингугуртни ѐқиш ўчоғида олиб бора билиш.
6.Келажакда олтингугуртни SO
2
ва сулфат кислотага оксидлаб ўтказишда бактериалогик
усулдан фойдаланиш.
Dostları ilə paylaş: 
