1 О‗zbekiston respublkasi oliy va о‗rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

 
2
2
3
2
3
CO
O
H
MgCO
)
Mg(HCO



 
Doimiy qattiqlikni hosil qiluvchi tuzlar—kaltsiy va magniyni xloridlari, sulfatlari, nitratlari, ular 
qaynatganda ketmaydi, bu vaqtda kimyoviy va fizik-kimyoviy usullar qo‘llaniladi. Vaqtinchalik va 
doimiy qattiqliklar yig‘indisi umumiy qattiqlikni hosil qiladi. Bu ko‘rsatkichlar o‘lchami 1 litr suvdagi 
tuzlarning mg-ekv. miqdoridir, ya‗ni mg-ekv ∕l. 

---

75 
 
Tiniqlik esa ko‘z yoki fotoelement yordamida standart belgilar ko‘rinadigan suv qalinligi bilan 
o‘lchanadi. 
Oksidlanuvchanlik suvdagi organik moddalar miqdori bilan belgilanadi va 1 kg suvdagi 
moddalarning oksidlanishiga sarflanadigan kislorod miqdori bilan o‘lchanadi. 
Suvning reaktsiyasi, ya‗ni uni nordon yoki ishqoriyligi bilan xarakterlanib, vodorod ko‘rsatkichi 
(рН) bilan o‘lchanadi. Tabiiy suvlar рН 6,8—7,3 atrofida o‘zgarib turadi. 
Ichimlik suvlar uchun eng muhim xossa ularning zararsizligi, mazasi, hidi, rangidir. Bu shartlar 
tegishli standartlarda qayd etilgan. 
Sanoat suvlari asosan yirik zarrachalardan va tuzlardan holi bo‘lishi kerak. Yirik zarralar, ular 
oqadigan quvurlar va naylarni ifloslantiradi va batamom berkitib qo‘yib, halokatga olib keladi. Erigan 
gazlar va tuzlar esa metallarni korroziyaga uchratishi va quyqalar hosil qilishi mumkin. 
Quyqa devorlarda qalin qatlam hosil qilib issiqlik almashinishini yomonlashtiradi. 
To‘qimachilik sanoatida yuvish jarayonlarida qattiq suv sovunni ko‘p sarflanishiga sabab bo‘ladi. 
Shuning uchun suv tayyorlash jarayoni ko‘p pog‘onali murakkab jarayondir, xo‘jalik ham sanoat 
uchun ancha qimmatga tushadi.
Suvni tejash maqsadida sanoatda suvni yopiq tsikl bo‘yicha, ya‗ni aylanma usulida ishlatishga 
harakat qilinadi. Atrof muhitni muxofaza qilish maqsadida chiqindi suvlarni tozalab, kaytadan sanoat 
tsikliga kirgiziladi. Biz bu yerda asosan chiqindi suvlarni tozalashga to‘xtaymiz, chunki birlamchi 
tabiiy havzalardan olinadigan yangi suvlarni tayyorlash operatsiyalari ham unga o‘xshash.