Tərbiyə dedikdə, pedaqoji prosesdə həyata keçirilən müxtəlif
növlü fəaliyyətlərin stimullaşdırılması və təşkili nəzərdə
tutulur. Onlar şəxsiyyətə ictimai təcrübə əldə etmək
imkanları
verən sosial və mənəvi münasibətlərlə
formalaşır.Tərbiyə təşəkkül, formalaşma, sosiallaşma kimi
anlayışlarla əlaqəli olsa da, sadalanan istilahların hər bir
fərqli məzmun daşıyır.
Sosiallaşma – şəxsiyyətin müəyyən sosial şəraitdə
formalaşması prosesidir. İnsan şəxsi davranış sisteminə elə
norma və davranış qaydaları daxil etməlidir ki, cəmiyyətdə,
yaxud sosial qrupda başqaları tərəfindən qəbul olunsun.
Təşəkkül uşağın müəyyən inkişaf səviyyəsinə çatmasını əks
etdirir. Hazırda şəxsiyyət sona qədər formalaşması və ya bu
prosesin donmuş şəkildə qalması fikrini irəli sürmək
absuddur. Həyatın dinamikası və hadisələrin gedişi onu
göstərir ki, hər birhadisə, hətta söz insana ömrünün sonuna
qədər təsir göstərə bilər.Yaxşı təşkil olunmuş tərbiyə prosesi
insanda özünütərbiyə bacarığının formalaşmasına zəmin
yaradır. Uşaqda özünütərbiyəni həyata keçirməyə maraq
doğurmaq zəruridir.Uşaq inkişafa meyilliliklə dünyaya gəlir.
Odur ki, insan inkişafının əsas mənəvi amili özünütərbiyə,
özünütəhsil, özünü təkmilləşdirmədir.