1-шова (М-01 шакл)

L-ekzotoksin.  Ba’zi  adabiyotlarda 

α-ekzotoksin  deb  ham  ataladi.  S 

fosfolipaza 

α-ekzogen bakterial ferment hisoblanadi. Bundan tashqari bu fermentni 

letsitinaza va "fosfolipaza-3" deb ham yuritiladi. chunki, u tabiiy fosfolipidlar bilan 

glitsero-3-fosfatli bog‘ni parchalaganligi uchun shunday nomlash taklif etilgan edi. 

Adabiyotlarda letsitinaza yoki S-fosfolipaza deb ham nomlanadi. Biokimyoviy va 

immunokimyoviy  tahlillar  shuni  tasdiqladiki,  fosfodilinozitol  spetsifik  S-

fosfolipaza  bilan  aynan  o‘xshash  ekan.  Ayni  vaqtlarda  letsitinaza  hosil  qiluvchi 

Bac.thuringiensis  kulturalariga  e’tibor  qaratilmoqda.  U  bir  qancha  xasharotlarga 

faol zaharli (lepidopteralar, qo‘ng‘izlar) ta’sir ko‘rsatadi.   

α

-ekzotoksin  bakteriyaning  o‘suvchi  hujayralari  mahsulidir.  Ferment 

xasharot  to‘qimasida  fosfolipidlar  almashinishini  buzadi  va  natijada  nobud 

bo‘lishga olib keladi (V.Bo‘kov va boshqalar., 1987). 

A.Ivanov va uning xodimlari (1990) entomopatogen bakteriyalarda virulentlik 

va  ferment  faolligining  bog‘liqligini  o‘rganishdi  va  shtammning  yuqori 

virulentlikka  ega  bo‘lishida  S-fosfalipaza  fermenti  alohida  o‘rin  tutishini 

 

12 

---

aniqlashdi.  Mualliflar  Bac.thuringiensis  bakteriyasining  maxsus  S  fosfolipaza 

bilan  patogenlik  xususiyati  orasidagi  bog‘liqligini  o‘rganishdi  va  S-fosfolipaza 

Bac.thuringiensis  bakteriyalarining  entomotsid  ta’sirida  asosiy  faktor  hisoblanadi 

degan xulosaga kelishdi.  

SHuningdek, Bac.thuringiensis bakteriyalarining  S-fosfolipaza  ajratishi, 

uning  spetsifik  xususiyati  va  n-nitrofenilfosforil-xolinni  gidrolizlashi  va 

entomopatogen xususiyati to‘g‘risida ma’lumot berishgan. 

 

Υ-ekzotoksin.  Bu  toksinning  tabiati  hozirgacha  to‘liq  aniqlanmagan 

(V.Bo‘kov  va  boshqalar, 1987). Bu  toksin  entomocidus  kulturasida  uchraydi 

(Bac.thuringiensis VI serotip).