1. Sonning buyni suyak ustki pardasi bilan koplanmagan; tunga karamasdan buyinni kust soxasida suyak usti pardasirivojlangan

MENISKLAR ShIKA STLA NIShI

Menisklarning shikast-lanishi - tizza bugimida kup uchraydigan jaroxat-lardan bulib, bevosita va bilvositata'sir natijasida sodir buladi. Bu xil shi-kastlanish asosan yuk tu-shayotgan oyogning bukilishi va buralishi natijasida kelib chikadi. Kuprok ichki menisk shikastlanadi, bunga sabab tashki meniskdan farqni ularok, yon boylam bilan birikkan bulib, bugim ichida siljishi cheklangan. Bu anatomik xususiyat ichki yon boylam bilan meniskning shikast -lanishini birga ta'minlaydi. Ikki anatomik tuzilmalarining shikastlanishi bugimningichki-oldingi qismi mustaxkamligining pasayishiga olib keladi. Shikastlovchi tasirotningdayum etishi ichki meniskning ichki yon va oldingi xochsimon boylamlarning uzilishi bilan shikastlanishi "omadsiz uchlik" nomini olgan.

T a sh x i s. Shikastlangan meniskni aniqlashda uziga xos qiyinchiliklar yuzaga keladi. Shikastlangandan sung uzoq, muddatda kuyidagi simptomlar kelib chikadi. Shikastppangan menisk tomonidagi bugim yershi soxasidagi otrik Ogriq, ushlab kurilganda, ayniksa, boldirni karama-karshi tomonga buralsa. Meniskning orqa qismi uzilishida ogriq, tizza osti soxasida buladi. Bugimning "tusilish" (blokada) simptomi. Tizza bugimi soxasidagi xarakatda, ayniqsa, boldirni buragan paytda 130° da buqilgan xolatda koladi. Oyogni bukish yoki yozish paytida kuchli ogriq kelib chikadi. "Tusilish" xolati son va katta boldir bugimi ustidagi kisilish darajasiga boishk Tusilish ba'zida uziga xos shikillash bilan kuzatiladi. Turt boishi mushak atrofiyasi va Chaklin simptomi. Bu simptom kuyidagidan iborat: agar bemor yozilgan oyogini kutarsa, chevarlar mushagi yassilanadi va taranglashadi. Simptomni darajasi xastalik muddatiga bevosita bogliqdir. Boyqov simptomi. Tizza 90° ga buqilgan xolatda bugim yorigi ichki va taivshi tomonlardan 1-2 barmoqlar bilan bosiladi. Sungra bemorning oyogini sekinlik bilan yoziladi, agar menisk shikastlangan bulsa, ogriq, paydo buladi yoki kuchayadi. Yozilgan oyogni yakinlashtirganda ogriq. ichki menisk soxasida paydo bulsa, bu ichki menisk shikastidan; agar yozilgan oyogni uzoqlashtir-ganda ogriq. paydo bulsa, bu tashki menisk shikastlanganidan dalolat beradi. Chaklinning "kisirlash" belgisi. Tizza bugimi soxasida xarakat qilinganda boldir tashki tomondan tashki menisk soxasida guyo tusik ustidan yuma-lab utadi, shunda "kirsillash" xis qilinadi. "Turkcha" chordana %urib utirilgapda ogriqning kuchayish simptomi. Bugim Oraliqgi buyicha ogriqni paydo bulishi bir necha bor kisilish natijasida yuzaga keladi. Bu kapsulaning yalliglanishi bilan bogliqdir. Perel'man "kalishi" simptomi. Boldir va panjani kalish kiyayotgandek xarakat qilinganda maxalliy ogriq.kuchayadi.

Turner simptomi. Tizzaning ichki yuzasidagi terida sezgining kuchayishi yoki yuqrlishi kuzatiladi. Shteyman-Buxard simptomi. 90° da buqilgan tizzani tashki yoki ichkariga buralganda shikastlangan menisk soxasida ogriq. paydo bulishi. Meniskning shikastlanganini erta tashxislash kiyin buladi. Shikastlangan meniskni aniqlashda tizza bugimini rentgenofafiya qilish zarur, bu tekshirish suyakdagi va bugim ichidagi rentge-noqontrast tanachalarning uzgarishlarini aniqlashga yordam beradi. Menisklar rentgenofammada kurinmaydi. Bularni aniqlashda qontrast afofafiya qullaniladi. Arfoskopiyani tizza bugimini tashqarisidan kirkib qilinadi, bunda yangi shikastlangan menisklar ?akida eng kup ma'lumotga ega bulinadi. Arfoskopiya paytida menisk shikastini, uning xarakterini va bugimdagi boshqa yuldosh uzgarishlarni aniqlash mumkin. Simptomatik jixatdan menisk shikastiga uning kasalligi meniskopatiya yoki meniskoz yaqindir. Bu menisk toqaylarning mikroshikastlanishlar natijasida degenerativ uzgarishlaridir. Menisk kistasi kuprok tashki meniskda uchraydi, bunga sabab tashki meniskning kam yorilishidir, lekin mikroshikastlanishlar kuprok uchraydi, ular shillikkavatlarning degenerativ uzgarishiga xamda shu soxada kistoz bushliq. xosil bulishiga olib keladi, kistoz bushliq. tashki tomonda joylashadi.

D a v o l a sh. Yozilgan menisklar qonservativ davolash bilan bitmaydi. Bunday davo sinovit va utkir bugim shikastlanish belgilarini yuqrtish uchun qullaniladi. Tusilish (blok) bulganda meniskni tugrilash zarur. Bunday turdagi jaroxatlarda jarroxlik amaliyotini uzilgan meniskni kesish (ayniksa, yangi shikastlarda), meniskning ma'lum qismini olib tashlash, bunda uzilgan soxani yoki kapsula oldidan olib tashlashga xaratiladi yoki meniskni tuliq olib tashlanadi va 2-3 mm kenglikda kapsula oldi qismi qoldiriladi. Meniskni parakapsulyar olib tashlangandan sung menisk shaklini eslatuvchi regenerat >;osil buladi. Meniskni tuliq olib tashlash - bu meniskni kapsula oldi soxasi bilan birga olib tashlash demakdir. Bu usul yuqorida aytilgan usullar yordamida uzgargan soxalarni tuliq olib tashlash imqoniyati bulmaganda qullaniladi. Tashrix (operasiya) asosan parapatellyarochishda artrotomiya yordamida bajariladi. Operasiyadan sung bosimi chegaralangan xavo tuplangan boglamni bir necha soatga kuyiladi. Operasiyaning ertangi kunidan bemorga bukuvchi xarakatlar qilish va qultiktayok yordamida yurish tavsiya etiladi. 2-3 xaftadan sung asta-sekin shikastlangan oyogka bosib yurish mumkin.