1. Tema : «Meniń janajan Qaraqalpaqstanım» Jumıstıń maqseti

Tárbiyashi: Olay bolsa dıqqat menen tıńla
Domalaq úy-ruwzıger buyımı nan
Aspan boylap júzedi (Ay)
Tárbiyashi: Balalar ol tuwrı juwap berdi me
Balalar : Joq jumbaqdıń juwabı Ay
Tárbiyashi: Saǵan taǵı bir jumbaq aytaman
Túnde kórip shoq deysen
Tańda kórip joq deysen (Juldız )
Qımbat : Taptım, taptım bul Ot
Tárbiyashi: Sen jumbaqtıń juwabın taba almadıń bul juldız edi. Balalar Qımbatxon kún hám túndi parıqlay almas eken. Kúndiz quyash shıǵıp jaqtı álemge jaqtılıq tarqatıp turadı. Jerdegi pútkil tiri tábiyat, ósimlik hám haywanlar, insanlar quyash jarıqlıǵı sebepli bar bolıp tabıladı. Túnleri bolsa aspanda sansız juldızlar kórinedi. Juldızlar bizge kishkene bolıp kórinse de tiykarınan olardıń hár biri júdá úlken. Juldızlar túrli-túsli boladı.
Tárbiyashi: Solay eken balalar insan tiri tábiyattıń turmısında bul aspan deneleriniń áhmiyeti zárúrli eken. Ayıw, Quyashbaba, Qımbatxan kelińler balalar menen birge «kún hám tún» oyının oynaymız. Gruppa ekige bóliniń 1-quyash, 2- juldızlar
Balalar sizler menen baǵsha átirapına aylanıwǵa shıǵamız. Oyınimizdı kúnniń ekinshi yarımında dawam ettiremiz.
61-Tema :
Ullı oyshıl Z. M. Babur Andijan perzenti.
Maqset: Balalardı ullı oyshıllar menen tanıstırıw. Babalarımız jaratqan dóretpelerin bizge qaldırǵan ruwxıy miyrasların qádirlewdi úyretiw hám mazmun mánisin túsindiriw. Ullı oqımıslılarımız dóretpelerindegi adamgershilik, watan súyiwshilik, ádalat, muhabbat, doslıq, wopa, hadallıq hám mártlik sıyaqlı gózzal pazıyletlerdi balalar sanasına sıńırıw. Balalardı ziyreklilik, tez pikirlew qábiletlerin qáliplestiriw, yad hám oylawların rawajlandırıw, ullı oqımıslılarımızǵa bolǵan húrmetin asırıw.
Kerekli buyımlar hám materiallar :
Ullı oyshıllar súwretleri, Andijan qalasınıń házirgi kórinisine tiyisli súwretler, qosımsha ádebiyatlar hám maǵlıwmatlar.
Iskerlik barısı : Balalar búgin biz sizler menen ullı oqımıslı, shoh hám shayır, mámleket ǵayratkeri Andijan perzenti Z. M. Babur haqqında sáwbetlesemiz. Z. M. Baburdıń súwreti kórsetiledi.
Balalar súwrette kimdi kórip atırsız?
Júdá tuwrı bul ullı oqımıslı, shax hám shayır, mámleket ǵayratkeri Z. M. Babur. Z. M. Babur 14-fevralda Andijanda tuwılǵan. Ol ullı sárkarda A. Temurdıń besinshi áwladı, Ferǵana húkimdarı Omarshayxtıń perzenti.
Babamız Z. M. Babur jaslıǵınan júdá zeyinli ótkir, ziyrek bala bolǵan. Bunı biz «Babur hám kepter» ráwiyatınan biliwimiz múmkin.
Kúnlerden bir kún Baburdıń ákesi Omarshayx sarayǵa belgili adamları menen sarayda otırǵan eken. Bir kepter ushıp kelip áywan bosaǵasına qonıptı qılaberipti. Omarshayx belgili adamlarınan «kepter ne deydi» dep sorapdı. Olar «Joqarı háziret, kepter qanatlarımdı jipten bosatıw kerek deydi» dep juwap beripti. Bir shette tınısh otırǵan Mırza Babur «Jas kepter onday demeydi, áke ol qawın seyiline shaqırıp atır. Jániwar xoshxabar keltiripti» depti. Omarshayx kepterdi tutıp keltiriwlerin buyırıptı. Kepterdi tutıp kelip ayaǵındaǵı mıs sheńberdi alıp qarasa, ishinen bir xat shıǵıpdı. Xatta «Joqarı háziret, qawın pisti. Kelip qol urıp berseńiz» dep jazılǵan eken. Mırza Baburdıń gápi tuwrı shıqqanınan tańlanıwǵa túsken Omarshayx balasınan «Bunsha tapqırlıǵıńdıń sebebi nedur? » dep soraptı. Babur «Áke bul kepter bıltır qawın seyili xoshxabarın xabar qılǵan edi, onıń oń qanatında qara qallı edi sonnan tańidim» dep juwap beripdi. Jas Baburdıń qıraǵılıǵı, tapqırlıǵına tań qalǵan Omarshayx hámmeni qawın seyiline barıwǵa buyrıq beripdi. Balalar ráwiyattan kórinip turıptı, ol da óziniń ziyrekligi, qıyqımlıǵı hám qıraǵılıǵı menen barlıqtı lal qaldırǵan. Usınıń menen birge bir biyazar qustı ómirin saqlap qalǵan. Mırza Babur áne sonday páziyletleri menen bir biyazar qustıń ómirin saqlap qalǵan. Mırza Babur áne sonday páziyletleri menen bir qatarda kóp waqtın kitap oqıwǵa, bilim alıwǵa baǵıshtın edi.
Ol qosıq oqıwdı, tıńlawdı jaqsı kórgen. Babur oqjaydan kósher atıw hám semserbazlıqtan sabaq alǵan. Babur 12 jasında taxtqa otırǵan. 16 jasınan baslap qosıqlar jazǵan. Keyinirek óz jurtın tárk etip, Awǵanstan hám Indiyaǵa júz tutqanda Babur qosıqlarında watan sezimi, watan sawınshı, oǵan qaytıw úmiti sezile basladı.
Zaxiriddin Muhammed Babur tek iri mámleket ǵayratkeri hám sheber láshkerbası ǵana bolıp qalmay, bálki usınıń menen birge, ullı shayır, avtor, tariyxshı alım bolıp tabıladı.
Ílım - bilimdi qádirlegen hám oǵan qáwenderlik etken shayırlar óz-ózinen dóretilip bolmaydı, kisi tek háwes hám qızıǵıwshılıq penen ǵana iye bola aladı deydi:
Kim yar anga ılım izleniwshii ılım kerek
Organgali ılım izleniwshii ılım kerek
Men izleniwshii ilmu izleniwshii ılım yo'
Men barmen ılım izleniwshii ılım kerek
Jaqsı qulıq - atvor, adamlarǵa jaqsılıq qılıw iygilikli xiclat hám ullı pazıylet bolıp tabıladı:
Xulqingni ras etgil hár sorig'aki barsań
«Ahsanta» der barı el, xalıq, er jaqsı at shıǵarsań
Barı elga jaqsılıq qilgilki, mundin jaqsı joq, kim degaylar dahr arasında qaldı, falondi jaqsılig'.
Babur xalqımızdıń «qilmish -qıdırmish» degen gápine ámel etip, jaqsı kisi jaqsılıq, jamano kisi jamanlıq kóredi mazmunı daǵı qosıqtıń bir qatarılardı bitadi.
Shayırdıń lirikasidagi watan qızıǵıwshılıǵı, g'ariblikning hásiret hám nadomat motivları da tikkeley onıń quramalı turmısı hám gúres jolı, shodyona hám alamli sargushatlari menen baylanıslı.
Babur Temuriylar úrim-putaǵınıń húkimranlıǵın apattan qutqarib qalıwshı boldı, biraq buǵan eriwolmadi. Ol Movaraunnahrda iri bekkem mámleket vujudga keltirmoqchi boldı, biraq arzıw-úmitleri joq qılıw boldı.
Ko'ngli tilegen murodga yetsa kisi
Yamasa barlıq murodlarni tark etse kisi
Bul eki muyassar o'lmasa dunyada
Bastı alıp bir sorig'a ketsa kisi

Babur Afganistan hám Indiyanı iyelep, úlken imperiya qurdi. Biraq ol omiriniń aqırına shekem tuwılıp ósińki jurtınan -úlkeinen ko'ngil uzolmadi, watanına qaytıw pikirinen keshe almadı. Ol Afganistandaligida yar-doslarına jazǵan bir rubayınomasida:
Beqayd mehu wayranı sım ermasman
Da buyım jılawtirur laim ermasman
Qabılda iqomat etdi Babur dersiz
Andoq demangizlarki, ornıqlı ermasman, degen edi
Mine sol keyiplerdiń ańlatpası retinde onıń bir qatar muńlı hám alamli qosıqları payda boladı. Tómendegi rubayı usılar gápinen bolıp tabıladı.
Yad etpes emiw kisibi qayǵında kisi
Shadlı etpes emiw ko'ngili miynette kisi
Ko'nglim bul g'ariblikda shadlı o'lmadi og
Qayǵında sevinmas emiw álbette kisi
Babur jurtın qaldırıp sırt elge ketiwin bir «xatolik', «yuz qarolik' dep biladi, bul jumısından qattı pushaymon boladı.
Babur úlkein-watanın qızıǵıwshılıq menen sevadi.
Sonday eken Balalar bizler de óz ana watanımızdı jaxsı kórip, izzetlab, qadriga jetip jasawımız kerek. Áziz Balalar endi ullı babamız Z. M. Babur ruboyilaridan úyrenemiz hám yad alamız.
1-bala : Hár kimki wapa qilsa wapa tapqusi bolıp tabıladı
Hár kimki japa qilsa japa tapqusidur
Jaqsı kisi kórmegay jamanlig' argiz
Hár kimki jaman bolsa, jaza tapqusi bolıp tabıladı
2-bala : Charxning men kórmegen jabru japası qaldımu
Qáste ko'nglim shekpegen dardu bálesi qaldımu
Meni qor etti-yu etdi muddaini kútim
Dahri dunparvarning ózge múddáhási qaldımu
3-bala : Tod etpes emiw kisiniń qayǵında kisi
Shadlı etpes emiw ko'ngilni miynette kisi
Ko'nglim bul g'ariblikda shadlı bolmabdı -oh
Qayǵıta sevilmas álbette kisi
Mine Balalar Babur rubayılarınan da úyrenip aldıq. Endi gózzal Andijanimizga sayaxat etemiz. Andijan degende kóz aldımızda Baǵıshamoldagi Baǵı -Babur mákanı hám ondaǵı Z. M. Babur hám de muzeyi kórinetuǵın boladı.
Andijanda jasap turıp bul mákanǵa barmaǵan insan bolmasa kerek. Onda sayoxat qılıw dem alıw hám oynaw ushın barlıq múmkinshilikler jaratılǵan.
Bunnan tısqarı qalasımızda kútá úlken ózgerisler, qurılıslar hám abadanlastırıw jumısları alıp barılmaqta.
Soǵan juwapan biz Balalar ullı babalarımızǵa múnásip áwlad bolıwǵa, ana jurtımızda saqlap -álpeshlewge háreket etiwimiz kerek.
Júregimdi ardog'isan jan Andijanım
Jánnet jurtım kókirekindegi duru-marjanım
Besik boldıń qansha -qansha uqıplarǵa
Dóretiwshilik bulaq bulog'isan góne qustıń uyasıım.
Zaxiriddin Muhammad Babur - andijan perzenti. Sol sebepli de Andijan xalqi Baburni tereń húrmet hám sıylasıq menen tilge aladı.
Andijanda Babur yadın máńgilestiriw ushın Babur fondı islengen. Oǵan Z. Mashrabov basshılıq etedi. Qalanıń qaq orayında Babur maydanı shólkemlestirilip ol jaǵdayda avtor háykeli ornatılǵan.
Baǵıshamol dahasida Bog'I Babur muzeyi islengen. Qobul qalasındaǵı Baburning qabridan topıraq keltirilib, Baǵı Baburda adibning ramziy qabri ornatılǵan.
Andijan Mámleket universiteti, Andijan wálayat oraylıq kitapxanası, islep shıǵarıw kárxanaları, kóplegen kósheler Z. M. Babur atı menen ataladı.
Shayırlarımız Babur dártlerin oǵan sáykes tárzde jırlawmoqdalar.
Kewilimda ayralıqıń dardi ketmadi
Ohim ko'kka jetti, saǵan yetmadi
Topıraǵıngni o'pib, ey Andijanım
Bag'ringda óliw de násip etpedi.