1. Xalqaro sport va Olimpiya harakatining vujudga kelish sabablari. Birinchi xalqaro atletik kongress

Olimpiya belgisi (emblema) – besh halqa ramzi bilan birga qo’shib, yil, shahar nomi va mamlakatning Olimpiya harakatidagi belgilari (nishon) ifodalanadi.
Olimpiya mash’alasi – Olimpiya shahrida quyosh nuridan maxsus usulda mash’ala yoqiladi. U turli vositalar orqali Olimpiya o’yinlari o’tkaziladigan joyga yetkazib beriladi. Bu an’ana 1936 yil XI Olimpiya o’yinlaridan buyon davom etib keladi.
Olimpiya shiori (deviz): «Tezroq, balandroq, kuchliroq!» («Sitius, altius, fertius!») – Olimpiya harakatini bildiradi. Bu shior 1895 yil Kubertenning safdoshi va o’rtog’i Dominikan ordeni sohibi, din xodimi Martin Xidon tomonidan taklif etilgan va 1913 yilda bu shior XOQ tomonidan tasdiqlangan. 1920 yilda VII Olimpiadada birinchi marotaba bu shior o’qiladi.
Olimpiya qasamyodi. Sportchilarning Olimpiya qasamyodi Kuberten tomonidan ishlab chiqiladi va VII Olimpiya o’yinlarida (1920) amalga oshiriladi. Shu o’rinda aytish lozimki, Olimpiya o’yinlari hakamlari ham qasamyod qiladilar. Bu esa 1968 yildan buyon amalda qo’llanib kelinmoqda.
Olimpiya gimni. Gimn 1896 yilda yaratilgan. Kostas Palomov so’zi va Sipros Samar musiqasi bilan yaratilgan Olimpiya gimni rasmiy ravishda 1957 yilda XOQ tomonidan tasdiqlanadi.
Olimpiya medallari va yorliqlari: oltin medal – kumushdan yasalib, uning usti 6 g. oltin bilan qoplangan. Kumush medal esa 925 probali kumushdan tarkib topgan. Bronza medali. Ular 1, 2, 3-o’rinlar uchun mo’ljallangan. Diplomlar (yorliq) 1-6-o’rinlarni egallagan sportchilar va jamoalarga taqdim etiladi.
Olimpiya mukofotlari: orden va kubok. Ordenlar oltin, kumush va bronzalardan iborat bo’lib, Olimpiya harakatiga qo’shgan ulkan hissalari uchun rahbar shaxslarga yuksak sport natijalariga ega bo’lgan sportchilarga beriladi. Bu 1975 yilda tasdiqlangan. Olimpiya kubogi 1906 yilda tasdiqlanib, Olimpiya sport turlarida katta yutuklarga erishgan jamoalarga beriladi.
Olimpiya nishonlari (atributlar): nishonlar (znachok), tamg’alar (monet), ramzlar (talismon), piktogrammalar va h.k. hisoblanadi. Bu nishonlar Olimpiya o’yinlarini o’tkazuvchi shahar va tashkiliy qo’mita tomonidan tayyorlanadi.
Ma’lumki, Olimpiya Xartiyasi birinchi kongressda (1894 y.) qabul qilinib, ko’p sohalarda keyinchalik o’zgartirishlar kiritilgan. Shunday bo’lsa-da, uning asosi (Kuberten ishlab chiqqan mazmuni) hozirgi davrda ham o’z kuchini yo’qotgan emas.
Xartiya asosida XOQ milliy Olimpiya qo’mitalari, Xalqaro sport federasiyalari, xalqaro sport uyushmalari va boshqa aloqador tashkilotlar bilan hamkorlikda ish olib boradi.